طغیان حاتمی کیا، افشاگری فرامرز قریبیان

فرادید | جشنواره فیلم فجر در حالی روز هفتم خود را پشت سر گذاشت، که حاتمی کیا در این روز جنجال به پا کرد، فرامرز قریبیان از سینما خداحافظی کرد و حجازی فر در مقام دفاع از آتابای برآمد. البته "لباس شخصی" نیز پس از نمایش مورد انتقاد قرار گرفت.

به گزارش فرادید، در روز هفتم جشنواره فیلم فجر فیلم سینمایی "خروج" ساخته «ابراهیم حاتمی کیا»، "آتابای" به کارگردانی «نیکی کریمی» و "لباس شخصی" به «کارگردانی امیر عباس ربیعی» به نمایش درآمد.

اما از میان این سه فیلم، خروج حاتمی کیا بیشترین حاشیه و جنجال ۷ روز گذشته را در این روز به نام خود ثبت کرد ونشست خبری این فیلم نیز با سوال‌های خبرنگاران و پاسخ‌های تند ابراهیم حاتمی کیا ملتهب تر شد.

"خروج" ماجرای تعدادی کشاورز است که در سیل محصولات شان از بین رفته است و سوار بر تراکتور راهی تهران می‌شوند تا صدای اعتراض خودشان را به گوش هیئت دولت برسانند.

حاتمی کیا هم پیش از شروع جشنواره فجر در مورد قصه این فیلم گفته بود که «خروج» داستان ۸ تا ۱۰ مرد است که از دزفول سفر خود را آغاز کرده و راهی تهران می‌شوند، این افراد دو ماه و نیم در مسیر هستند و در این راه با چالش‌های فراوانی روبرو می‌شوند.

انتخاب سوژه سیاسی و اجتماعی حاتمی کیا برای فیلم "خروج" باعث شد تا او همچون سال‌های گذشته، امسال هم حضوری پر التهاب داشته باشد. فرامرز قریبیان، پانته‌آ پناهی‌ها، گیتی قاسمی، جهانگیر الماسی، آتش تقی‌پور، فرزاد حسنی و ... بازیگران فیلم "خروج" هستند.

در پرحاشیه‌ترین روز جشنواره فیلم فجر، حذف فیلم "خروج" از فهرست منتشر شده آرای مردمی در جشنواره جنجال‌ها را بیشتر کرد. حاتمی کیا در نشست خبری فیلم "خروج" در مورد خارج شدن فیلمش از بخش آرای مردمی، گفت: "این را یک شوخی بزرگ می‌دانم. اصلا امکان ندارد. ای‌کاش، ای‌کاش، ای‌کاش بعدا گروهی تشکیل شود و درباره کسانی که در این چند سال این کار را در اختیار داشتند تحقیق کنند. "

او افزود: "به نظر می‌رسد این دوره یک مهندسی به نظر ساده، ولی به نظر من به شدت پیچیده انجام شده و من تحمل دوستان را این قدر نمی‌دانستم اشکال ندارد. همه چیز را به زمان ارجاع می‌دهم و زمان نشان می‌دهد کدام فیلم در ذهن مردم می‌ماند و کدام فیلم پاک می‌شود. با این حال از مُشتی که دوستان زدند لذت می‌برم. "

البته این تنها حاشیه نشست خبری این فیلم نبود. حاتمی کیا در ادامه بحث‌های پیش‌آمده درباره این‌که یکی از مصداق‌های این‌که شما همان حاتمی‌کیای قبل نیستید این است که گفته می‌شود یکی از مخالفان اصلی اکران نشدن "گزارش یک جشن" پس از ۱۰ سال خود شما هستید، گفت: "این یک دروغ محض است. اُف بر آن کسی که چنین چیزی گفته است. من همه فیلم‌هایم را دوست دارم. گزارش یک جشن هم برای همان زمان است. "

یکی دیگر از حواشی عجیب این نشست حضور یکی از عوامل فیلم خروج در جلوی سن بود که مدعی سازماندهی شدن سؤالات خبرنگاران منتقد حاتمی کیا را داشت؛ عملی که با تلاش مسئولان برگزاری مراسم در کنار بردن این شخص از جلوی صحنه و سکوت حاتمی کیا همراه بود.

فرامرز قریبیان هم که در نشست خبری حاضر شده بود، در مورد فیلم "عصبانی نیستم" ساخته رضا درمیشیان و ماجرای تغییر اعطای جایزه سیمرغ بهترین بازیگرمرد در آن سال از نوید محمد زاده به رضا عطاران دست به افشاگری زد و البته پیش از گفتن این ماجرا از سینما خداحافظی کرد.

قریبیان گفت: " در چند سال گذشته و از زمان اتفاقات مربوط به جشنواره‌ای که فیلم "عصبانی نیستم" در آن بود، ماجرا‌هایی پیش آمده که ترجیح می‌دهم دیگر در سینما نباشم، چون حوصله بچه‌بازی مسئولان سینمایی را ندارم. "

او درباره یکی از مهم‌ترین دلایلی که سبب شده به خداحافظی از سینما برسد، به ماجرا‌های چند سال قبل جشنواره فجر و زمانی که داور این رویداد بود، اشاره کرد و افزود: "من چند سال قبل زمان فیلم "عصبانی نیستم" که قرار بود به نوید محمدزاده جایزه بدهند، جزو داوران جشنواره بودم و کسی بودم که همان سال این قضیه را علنی کردم. "

وی ادامه داد: "من این چیز‌ها را (حاشیه‌های اخیر علیه فیلم "خروج") دیده‌ام. آن سال خودم با یکی از سایت‌های سینمایی تماس گرفتم و گفتم، آیا شما برای مصاحبه صحبت‌ها را ضبط می‌کنید که گفتند بله و من هم توضیح دادم ماجرا‌ها را و خواستم از طرف من منتشر کنند. "

قریبیان خاطرنشان کرد: "آن روز‌ها آقای رضاداد دبیر بود. می‌دیدم همه پچ‌پچ می‌کنند که اگر فیلم "عصبانی نیستم" را تحویل بگیریم، مجلس گفته که جشنواره را به هم می‌ریزد. می‌شنیدم که می‌خواهند رای را عوض کنند. بعد هم در سالی دیگر پسرم فیلم ۳۶۰ درجه داشت و من تهیه‌کننده فیلمش بودم. اما برخورد‌های دیگری دیدم و فیلم از جشنواره حذف شد. به همین دلیل من ترجیح می‌دهم با این شرایط دیگر در سینما نباشم. "

آتابای، پنجمین فیلم نیکی کریمی پس از «یک شب»، «چند روز بعد»، «سوت پایان» و «شیفت شب» است. آتابای داستان مردی از اهالی روستایی در خوی است که توانسته است برای تحصیل به شهر برود. بعد از ماجرایی عاشقانه دوباره به روستایی حوالی خوی برگردد. برای روستا توریست و مسافر بیاورد و تا حدی آبرو کسب کند. اما داستان عاشقانه زندگی او در این روستا هم ادامه دارد. بازیگران در بیشتر فیلم به زبان آذری حرف می‌زنند و فیلم زیرنویس دارد.

"آتابای" هم در روز هفتم نمایش داده شد و نشست خبری این فیلم هم حاشیه‌هایی به دنبال داشت. البته بیشتر حاشیه‌ها پیرامون ساختن فیلم به زبان ترکی بود.

هادی حجازی فر نویسنده و بازیگر این فیلم در پاسخ به سوال‌ها درمورد ساختن فیلم به زبان ترکی، با بیان این که به عنوان یک ترک جواب می‌دهد، گفت: "هیچکس حق توهین به زبان ترکی را ندارد و طبق قانون اساسی ادبیات ترک باید در دانشگاه‌ها تدریس شود. افکار جدایی‌طلبانه محصول نگاه‌های فاشیستی است که برخی منتقدان و خبرنگاران سینما به اینگونه فیلم‌ها دارند. "

حجازی‌فر که از سوال مطرح شده از کوره دررفته بود به پرسشگر گفت: "چه کاره‌ای که می‌گویی زبان رسمی فارسی است. "

البته برخی هم معتقد بودند که "آتابای" نیکی کریمی شباهت بسیاری به سینمای نوری بیگله جیلان کارگردان مطرح ترکیه‌ای دارد. نیکی کریمی نیز این موضوع را رد نکرد و دراین باره گفت: " حدود ۱۷ سال در جشنواره‌ای، اولین فیلم این کارگردان به نام "فاصله" را دیدم و رابطه دوستی‌ای بین ما ایجاد شد و او نیز فیلم "یک شب" من را دوست دارد و ما کار هم دیگر را دنبال می‌کنیم. "

او افزود: "فصل نان" را در دوران نوجوانی خوانده بودم و مثل آن جلال آل‌احمد و صمد بهرنگی و داستان‌هایی که فضای رئالیسم جادویی دارند را دوست دارم؛ بنابراین اجازه این کار را از آقای درویشیان(نویسنده کتاب فصل نان) گرفتم و عشق و کاهگل را برایش تعریف کردم که می‌خواهم یک اقتباس آزاد داشته باشم و این کار را کردم. با آقای حجازی‌فر هم‌سلیقه بودیم و سر هر سکانس فیلم هم برای این‌که بهترین اتفاق بیفتد کلنجار می‌رفتیم. نکته اینجاست که من اعتقادی به دکوپاژ ندارم، زیرا روح کار برایم مهم است. "

نویسندگی «آتابای» را هادی حجازی فر برعهده داشته و تهیه کننده این اثر هم حسن مصطفوی بوده است. «هادی حجازی فر»، «جواد عزتی»، «سحر دولتشاهی» و «دانیال نوروش» بازیگران آتابای هستند.

ربیعی برای نخستین فیلم سینمایی‌اش، "لباس شخصی" را با تهیه‌کنندگی حبیب‌الله والی‌نژاد کارگردانی کرده است. ابراهیم حاتمی‌کیا هم دستیار اول کارگردان بوده و فیلم توسط موسسه هنری رسانه‌ای اوج ساخته شده است.

لباس شخصی داستان کشف یک معما توسط یک افسر اطلاعات سپاه است. اما رده‌های بالادستی سیاسی برای او مشکلاتی را فراهم می‌آورند و یاسر (مامور اطلاعاتی) سعی دارد بر همه‌ی آن‌ها غلبه کند.

پس از نمایش "لباس شخصی" در روز هفتم جشنواره فیلم فجر، بسیاری از منتقدان به این فیلم وسازمان سینمائی اوج تاختند و اشکلات وضعف‌های این فیلم را اساسی عنوان کردند. برخی هم از شباهت لباس شخصی به "ماجرای نیمروز؛ رد خون" ساخته محمد حسین مهدویان انتقاد کرده اند.

امیرمحمد سلیمانی منتقد سینما درباره این فیلم نوشته است: " شباهت باورنکردنی فضاسازی فیلم با فیلم‌هایی مانند «ماجرای نیمروز: رد خون» خیلی هم اتفاقی نیست. محمدرضا شجاعی که در ماجرای نیمروز: رد خون وظیفه صحنه‌سازی فیلم را برعهده داشته در این فیلم هم حضور دارد. اگرچه ربیعی تاکید دارد سلیقه او با محمدحسین مهدویان تفاوت دارد، اما شباهت غیرقابل‌انکاری میان فضای فیلم و دنیای سینمایی فیلم‌های سیاسی ایران وجود دارد که بخشی از آن به دلیل تاثیر سازمان اوج بر روی فیلم است. "

ربیعی، کارگردان این فیلم، درباره شباهت "لباس شخصی" با فیلم‌هایی مانند "ماجرای نیمروز" گفت: "اگر واقعیت‌هایی در فیلم ما هست دلیل نمی‌شود که آن را شبیه ماجرای نیمروز بدانیم و نکته دیگر این است که از لحاظ فیلمبرداری متفاوت از آن است. "

توماژ دانش‌بهزادی، مهدی نصرتی، مجید پتکی، مهیار شاپوری، ماه منیر بیطاری و روزبه رئوفی ترکیب بازیگران این فیلم را شکل می‌دهند، که البته شناخته شده هم نیستند.