ترفند‌های جدید دولت میانمار علیه روهینگیاها

رویترز | ناظران می‌گویند بعید است روهینگیاهای مسلمانی که از بنگلادش به میانمار بازمی‌گردند، قادر باشند زمین‌هایشان را پس بگیرند، زیرا دولت محصولات این زمین‌ها را درو كرده و فروخته است.

حدود ٦٠٠ هزار نفر از طایفه روهینگیا از تاریخ ٢٥ آگوست گذشته از میانمار فرار کرده و به بنگلادش گریختند. این اتفاق پس از آن افتاد که شورشیان بودایی در پناه نیروهای امنیتی و ارتش یک سلسله‌حملات سازمان‌یافته را علیه مسلمانان ترتیب داده بودند.

سازمان ملل متحد می‌گوید آنچه را نیروهای امنیتی و گروه‌های بودایی در استان راخین انجام دادند از قبیل قتل مردم و به‌آتش‌کشیدن خانه‌هایشان یا تجاوز به زنان، در سطح پاک‌سازی نژادی بوده است.

آنگ سان‌سوچی، رهبر غیرنظامی میانمار که ارتش از او تبعیت نمی‌کند، می‌گوید متعهد شده است کسانی را که به بنگلادش گریخته‌اند دوباره برگردانده و کاری کند که اینها زندگی‌شان تثبیت شود. درهمین‌باره رویترز با شش نفر از مقاماتی که در امر بازگرداندن آوارگان و اسکانشان مشارکت دارند گفت‌وگو کرد تا ببیند آنها برای این کار چه برنامه‌هایی دارند.

هرچند این برنامه‌ها هنوز تکمیل نیست؛ اما این مقامات نحوه برخورد دولت را طبق تعهدات سوچی شرح می‌دهند. رویترز همچنین با جمیل احمد، یکی از مسلمانان روهینگیا، گفت‌وگو کرد که به اردوگاه آوارگان در بنگلادش پناه برده و هم‌اکنون امیدوار است مانند بسیاری دیگر به کشورش بازگردد.

احمد داستان فرار خودش را از خانه‌ای که در شمال استان راخین داشت تعریف کرد. او گفت فقط موفق شده چیزهای اندکی را از خانه بردارد، از جمله اسناد ملکی مربوط به خانه و مزرعه و قراردادهای محصولاتی که موقع فرار پشت‌سر خود رها کردند.

او که ٣٥ سال دارد، اضافه می‌کند: «از طلا و جواهراتی که داشتیم هیچ برنداشتم. فقط اسناد را برداشتم، چون در میانمار برای اثبات هر چیزی باید سند داشته باشی»، اما این بسته اوراقی که حاشیه‌های آنها زرد و جویده شده‌اند شاید برای پس‌گرفتن ملک و املاک احمد کافی نباشد. او اهل روستای کیاوک باندو است و در مزرعه‌اش سیب‌زمینی و برنج و بادام می‌کاشت.

کیاو لوین، وزیر کشاورزی استان راخین، در جواب کسانی که می‌پرسند آیا آوارگانی که به کشور بازگردند می‌توانند زمین و محصولاتشان را طلب کنند، می‌گوید: ‌«این به خودشان بستگی دارد، اما کسانی که تابعیت ندارند، زمینی به آنها تعلق نمی‌گیرد. آنها نمی‌توانند صاحب زمین باشند».

با وجود اینکه احمد برای خود زمینی زراعی داشت، اما دولت میانمار او را به‌عنوان یک شهروند به رسمیت نمی‌شناسد. هیچ‌کدام از روهینگیاهایی که تقریبا تعدادشان قبل از موج آوارگی اخیر به یک میلیون نفر می‌رسید، تابعیت ندارند.

این در حالی است که آنها خود می‌گویند نسل‌هاست در این کشور زندگی می‌کنند. رویترز از اسنادی مطلع شد که به موجب آن به دولت اختیار داده شده است برنامه‌هایی را برای جمع‌آوری محصولات هزاران هکتار از زمین‌هایی تهیه کند که روهینگیاها از آن گریختند و حتی در صورت لزوم آنها را بفروشد.

همچنین میانمار قصد دارد اکثر آوارگان برگشته به استان راخین را در یک «روستای نمونه» اسکان دهد، نه در مناطقی که قبلا خودشان در آنجا زندگی می‌کردند. سازمان ملل متحد نسبت به این برنامه انتقاد داشته و آن را نوعی ساخت «‌اردوگاه» برای این افراد می‌داند. دولت میانمار برای بازگرداندن آوارگان از آژانس بین‌المللی کمک نخواست و درعوض گفت آنها خودشان می‌توانند به صورت اختیاری بازگردند.

محصولات بدون صاحب

برنامه مسئولان دولت میانمار در استان راخین به این‌گونه است که حدود ٥٨٩ هزار روهینگیا و حدود ٣٠ هزار غیرمسلمان از مناطق درگیری در شمال این استان آواره شده‌ و از کشور گریخته‌اند. در نتیجه حدود ٧١هزارو ٥٠٠ هکتار زمین زراعی به‌خصوص با محصول برنج بدون صاحب مانده و هم‌اکنون نیازمند درو هستند.

اسنادی را که رویترز مطالعه کرد به‌این‌ترتیب بود که بین اراضی برنج متعلق به اتباع میانمار و اراضی خاصی که بنگلادشی‌ها می‌کارند، تفکیک قائل شده است. گروه اول شامل کسانی می‌شوند که دولت آنها را قبول دارد و به آنها تابعیت ملی داده است، اما گروه دوم اشاره به روهینگیاهایی دارد که دولت میانمار تابعیت آنها را قبول ندارد و آنها را بنگلادشی می‌داند.

روهینگیاها این تعبیر را نمی‌پسندند و معتقدند چنان‌که دولت میانمار می‌گوید، «مهاجران غیرقانونی از بنگلادش» نیستند.

کیاو لوین، وزیر کشاورزی با نشان‌دادن این اسناد می‌گوید، ٤٥ هزار هکتار از «زمین‌های بنگالی‌ها بدون صاحب است».

هم‌اکنون به گفته او، ٢٠ نفر از کارگران درو تحت نظر مقامات وزارت کشاورزی مشغول برداشت محصولات در مناطقی هستند که تحت کنترل ارتش قرار دارد، اما به ‌نظر می‌رسد ابزارهای موجود قادر به درو محصولات در حدود ١٤هزارو ٤٠٠ هکتار طبق محاسبات رسمی نباشند.

بنابراین هنوز سرنوشت بقیه این محصولات روشن نیست، هرچند مقامات می‌گویند آنها حتی اگر به صورت دستی هم كه شده، با کارگران، اضافی محصولات را درو خواهند کرد. تولید برنج در یک هکتار زمین بیش از ٣٠٠ دلار سود دارد؛ یعنی دولت به‌این‌وسیله میلیون‌ها دلار سود خواهد برد.

تین ماونگ سوی، استاندار راخین، در یک گفت‌وگوی تلفنی می‌گوید هرچه برنج درو کردیم، به انبارهای دولتی منتقل خواهد شد تا به آوارگانی که به دلیل جنگ بی‌خانمان شده‌اند داده شود و هرچه را اضافه بود در بازار بفروشند.

ویل روبرتسون، معاون مدیر آسیایی سازمان دیده‌بان حقوق بشر، می‌گوید دولت باید دست‌کم تعهد بدهد که از این برنج‌ها در جهت اهداف انسانی استفاده کند، نه در جهت سودهای خود. وی می‌افزاید: «شما نمی‌توانید بگویید این محصولات بدون صاحب است، زیرا شما با استفاده از خشونت و آتش‌زدن خانه‌های مردم آنها را وادار به فرار از کشور کرده‌اید».

کشف هویت

برنامه‌های دولتی این‌گونه تنظیم شده‌اند که هرکس دوباره به کشور برگشت، باید در یکی از مراکز تعیین‌شده اسکان پیدا کند. مسئولان دولتی می‌گویند هرکس برگردد، باید فرم‌های مخصوصی را پر کند تا مقامات دولتی بتوانند آن را با اسنادی که دارند، تطبیق دهند.

سال‌ها بود که مقامات دولتی مسئول مهاجرت به صورت منظم به خانه‌های روهینگیاها سر می‌زدند تا آنها را معاینه کرده یا از آنها عکس بگیرند. در این میان آوارگانی که همه اسناد هویتی خود را از دست داده باشند، دولت تصاویر‌شان را با تصاویری که در آرشیوهای خود دارد تطبیق می‌دهد تا در صورت صحت بتواند هویت آنها را مشخص کند.

در نهایت، دولت به روهینگیاها برگه‌هایی می‌دهد که هویت آنها را مشخص می‌کند، اما در حدی نیست که به آنها حق تابعیت بدهد. برخی از رهبران روهینگیاها این برگه‌های هویت را قبول ندارند و می‌گویند این اسناد با ساکنانی که قرن‌هاست در این کشور زندگی می‌کنند مانند مهاجران جدید برخورد می‌کند.