نگاهی به فیلم "نگران نباش، او خیلی نمی‌تواند روی پا راه برود"

نگران نباش او خیلی نمی‌تواند روی پا راه برود (Don't Worry, He Won't Get Far on Foot)

برای صحبت درباره فیلم «نگران نباش، او خیلی نمی‌تواند روی پا راه برود» ابتدا نیاز است که شخصیت اصلی فیلم یعنی جان کالاهان را بشناسیم. کالاهان فردی الکلی بود که به نظر نمی‌رسید چندان ایده بزرگی برای ادامه زندگی اش داشته باشد. اما پس از اینکه در یک شب به جهت مصرف فراوان الکل در جاده تصادف می‌کند و مجبور می‌شود باقی سال‌های زندگی اش را بر روی ویلچر بگذراند، برای او هدفی ترسیم می‌شود که سبب شهرتش می‌شود.

کالاهان پس از تصادف متوجه می‌شود که استعداد زیادی در کشیدن کارتون دارد و به همین جهت، کارتون‌های ساختارشکنی که در آن روز‌ها تابو به شمار می‌رفت را ترسیم کرد و در مجلات و نشریات مختلف به چاپ رساند که سبب واکنش‌های متفاوتی نیز شد.

موفقیت‌های کالاهان سبب شد تا او بتواند در دانشگاه پورتلند برای تحصیل در مقطع کارشناسی پذیرفته شود، اما مشکلات فیزیکی مانع از آن شد که وی بتواند از این دانشگاه فارغ التحصیل شود. کالاهان در نهایت در سال ۲۰۱۰ به دلیل مشکلات ناشی از زخم بستر که جراحات فراوانی را بر ارگان‌های داخلی بدنش برجای گذاشته بود درگذشت. از او مجموعه‌های فراوانی بر جای مانده که اغلب آن‌ها نگاه تند و انتقادی به جامعه و معضلات آن دارد.

ساخته شدن فیلمی درباره زندگی جان کالاهان سه دهه زمان برد که رنگ سینما را به خود بگیرد. شخصیتی که در ابتدا قرار بود رابین ویلیامز نقش آن را ایفا نماید، اما با به تاخیر افتادن چند ده ساله فیلم و البته مرگ غم انگیز ویلیامز، سرانجام ایفای نقش کالاهان به خواکین فونیکس رسید. فونیکس در فیلم نقش کالاهان الکلی را ایفا می‌کند که پس از تصادف مجبور می‌شود بر روی ویلچر بنشیند و زندگی را برای خود تمام شده می‌بیند. اما ملاقات و آشنایی با دانی (جونا هیل) باعث می‌شود که نگاه گذشته او به زندگی تغییر کرده و فصل جدیدی از زندگی اش رقم بخورد.

گاس ون سنت فیلمساز برجسته‌ای است که در اغلب آثارش مباحث اخلاقی و روانشناسی نقش محوری ایفا می‌کنند. در این خصوص بهترین ساخته او «ویل هانتینگ نابغه» با بازی مت دیمون و رابین ویلیامز می‌باشد که یکی از بهترین آثاری است که می‌توان در حوزه روانشناسی در سینما یافت. اما آخرین ساخته او به نام «دریای درختان» که رویکردی مشابه داشت، به حدی وجه سینمایی خود را فراموش کرده بود که با واکنش بسیار بی رحمانه‌ای در جشنواره کن ۲۰۱۵ مواجه شد و در اکران عمومی نیز بدترین نمره ممکن را از سوی کارشناسان دریافت کرد، بطوریکه ون سنت برای چند سال سراغ ساخت هیچ اثر سینمایی نرفت و ترجیح داد فعالیت خود را در قاب تلویزیون دنبال نماید.

اما او در نهایت بار دیگر با «نگران نباش، او خیلی نمی‌تواند روی پا راه برود» به سینما بازگشته است. اثری که مدتهاست علاقه خودش را به ساخت آن ابراز کرده بود و در نهایت این فرصت در سال ۲۰۱۸ در اختیار او قرار گرفت تا زندگی جان کالاهان را به تصویر بکشد. جدیدترین ساخته او به دو فیلم متفاوت تبدیل می‌شود. در نیمه نخست ما با مردی الکلی مواجه هستیم که زندگی ناامید کننده‌ای دارد.

مجموعه اتفاقاتی که در این دقایق به تصویر کشیده می‌شود حکایت از سبک زندگی کالاهان تا پیش از تصادف مرگبارش دارد که از خاطرات خود او اقتباس شده. دنیایی که البته خاص نیست و ویژگی برجسته‌ای در آن مشاهده نمی‌شود. یک دنیای معمولی با مجموعه‌ای از اتفاقات روزمره آدم‌های معمولی.

اما فیلم در نیمه دوم زمانی که کالاهان تصادف می‌کند، بار دیگر طبق سنت آثار ون سنت، به دنیایی قدم می‌گذارد که در آن مباحث فلسفی ارزشی بیش از خود سینما پیدا می‌کنند. در واقع ون سنت اینبار نیز داستان را به سمت و سوی یک اثر روانشناسی سوق می‌دهد که در آن تفکر انسان‌ها نسبت به شرایطی که در آن گرفتار شده اند به چالش کشیده می‌شود. تفکری که پوچ و بی اهمیت جلوه می‌کند، اما در مواجه با انسان‌ها و انگیزه‌هایی که در فرد ایجاد می‌شود، آن قدرت و کارایی خود را از دست می‌دهند و افراد را از زندان ذهنی خود ساخته شان به مسیری دیگر سوق می‌دهند.

مراحل دگرگونی کالاهان در «نگران نباش، او خیلی نمی‌تواند روی پا راه برود» بخشی از فیلم است که می‌تواند واکنش‌های متفاوتی از سوی تماشاگران برانگیزد. در یک سو تماشاگرانی قرار دارند که انتظار یک درامِ سینمایی را دارند و داستان مردی که از زمین برخاسته و علی رغم تمام مشکلات روحی و جسمی که تجربه کرد، توانست هدفی جدید را در زندگی جستجو نماید و در آن به موفقیت برسد.. این دسته از تماشاگران اگرچه می‌توانند بخش‌هایی از فیلم را با چنین ذهنیتی به پایان برسانند، اما این تمام آن چیزی نیست که ون سنت به آن اهتمام ورزیده باشد. پس از تماشاگران دسته اول، تماشاگران دسته دوم قرار دارند که علاقه وافری به مباحث اخلاقی و دیالوگ‌های فلسفی در جریان داستان دارند و اصولاً در هنگام تماشای فیلم این دیالوگ‌های شنیدنی است که برایشان نسبت به بخش‌های دیگر ارجحیت دارد. شاید باید گفت که جدیدترین ساخته ون سنت گرایش بیشتری به دسته دوم تماشاگران دارد و بیشتر حاوی نگاه شاعرانه فیلمساز به زندگی کالاهان و لحظاتی که تجربه کرده می‌باشد.

بازیگران سهم بسزایی در جذابیت «نگران نباش، او خیلی نمی‌تواند روی پا راه برود» ایفا کرده اند. حضور خواکین فونیکس در نقش کالاهان احتمالاً یک نامزدی اسکار دیگر برای او به ارمغان خواهد آورد و در کنار او جونا هیل قرار دارد که در اینجا یکی از بهترین بازی‌های خودش را به نمایش گذاشته است. ون سنت به خوبی توانسته از بازیگران مطرحی که در فیلم داشته بازی‌های کنترل شده بگیرد. شاید یکی از دلایل مهمی که می‌توان به تماشای این اثر نشست، بازی‌های فوق العاده بازیگران و درخشان‌ترین آنها، خواکین فونیکس است.

بهترین پیشنهاد برای «نگران نباش، او خیلی نمی‌تواند روی پا راه برود» آن است که خود مخاطب به تماشای اثر بنشیند تا احساسش از تجربه سینمایی گاس ون سنت را دریابد. در سال‌های اخیر همواره واکنش‌ها به ساخته‌های سینمایی این کارگردان صفر یا صد بوده است. عده‌ای از آن متنفر شده اند و عده‌ای به آن عشق ورزیده اند! اما شاید بتوان گفت که «نگران نباش، او خیلی نمی‌تواند روی پا راه برود» در میانه این وضعیت قرار می‌گیرد.

اثری که حداقل‌های سینمایی را رعایت کرده و روایت قابل قبولی دارد، اما کماکان نگاه شاعرانه ون سنت به اتفاقات زندگی سبب می‌شود تا اثر او خیلی مناسب حال همه مخاطبین سینما نباشد. اما می‌توان با قاطعیت گفت که تماشای زندگی جان کالاهان حداقل برای ایرانیانی که مشکلات مشابه را تجربه کرده اند می‌تواند یک اتفاق خوشایند باشد. تماشای فیلم زندگی جان کالاهان می‌تواند یک انگیزه، یک هدف و یک روز جدید در زندگی افراد رقم بزند؛ چیزی که امروز بیش از هر زمان دیگری به آن نیاز داریم!

منبع: وب سایت زومجی