نجات محیط زیست با قارچ و ادرار

فرادید | نی‌های نوشیدن و کیسه‌های پلی‌تنی، ممکن است الان خیلی زیر فشار سرزنش باشند، اما معضل اصلی در رابطه با استفاده از محصولات پلاستیکی یک بار مصرف، اتکای شدید ما به آنهاست. از حمل‌ونقل تا تولید و تا خدمات غذایی، پلاستیک را همه جا می‌توانید ببینید، و مبارزه با این "آلودگی سفید" نیازمند تغییر بزرگ در این ماده هم هست.

به گزارش فرادید به نقل از بی‌بی‌سی؛ خوشبختانه، دانشمندان، مهندسان و طراحان در حال تغییر دادن دیدگاه‌های خود هستند، به دنبال جایگزین‌های سازگار با محیط زیست هستند که دورریز اندکی داشته و به چرخۀ طبیعت برگردند. چیز‌هایی نظیر چوب مایع، عایق جلبکی و جایگزین‌هایی برای پلیمر که از نشاستۀ گیاهی تخمیر از گیاهانی نظیر ذرت و سیب‌زمینی ساخته می‌شوند.

این جایگزین‌ها، فقط اقیانوس پلاستیک را کاهش نمی‌دهند: آن‌ها همچنین به مسائلی نظیر سکونت امن جمعیت رو به رشد جهان نیز، از طریق کاهش انتشار کربن و بازگرداندن مواد مغذی به زمین، کمک می‌کنند.

پشم سنگ

برای تبدیل یکی از فراوانترین منابع جهان به چیزی پرکاربرد و پایدار، به نوع خاصی از کیمیاگری احتیاج داریم. پشم سنگ از سنگ آذرین - نوعی از سنگ که پس از سرد شدن مواد مذاب شکل می‌گیرد- طبیعی و سرباره‌ای که از تولید فولاد به جای می‌ماند، ساخته می‌شود؛ این مواد با هم ذوب می‌شوند و تبدیل به الیافی می‌شوند که قدری شبیه به پشمک هستند.

برخلاف عایق فایبرگلاس (که از شیشۀ بازیافتی ساخته می‌شود) یا پلاستیک فومی (مواد رسانایی که اغلب برای جلوگیری از تبادل گرمایی در شیروانی‌ها، سقف‌ها و کانال‌های ساختمانی استفاده می‌شوند)، پشم سنگ را می‌توان به شکلی مهندسی کرد که خواص خاصی از جمله مقاومت در برابر آتش، قابلیت‌های آکوستیک و دمایی، ضد آب بودن و مقاومت در شرایط آب‌وهوایی دشوار را داشته باشد.

در چند سال گذشته، پشم سنگ توانسته توجه معماران و طراحانی که به محیط زیست توجه دارند و به دنبال مصالح پایدار و در عین حال به صرفه و زیبا برای ساخت‌وساز هستند را جلب کند. شرکت راکوول گروپ (Rockwool Group) سازندۀ پیشتاز عایق‌های پشم سنگ است و کارخانه‌هایی در اروپا، آمریکای شمالی و آسیا دارد. این شرکت پشم سنگ را در ساختمان‌های تجاری و صنعتی در سراسر دنیا از جمله در O۲ Arena در لندن و فرودگاه هنگ‌کنگ، نصب کرده است.

در حالی که دفعات و شدت آتش‌سوزی‌های جنگل‌ها و سیلاب‌ها رو به افزایش است، پشم سنگ می‌تواند برای صاحبان منزل، یک عنصر ایمنی اضافی در مقابل فجایع طبیعی به ارمغان بیاورد.

مایکوتکتور (Mycotecture)

قارچ‌ها فقط خوراکی‌هایی خوشمزه نیستند؛ به زودی قارچ‌هایی که به تنۀ درختان می‌چسبند و یا در کف زمین جنگل رشد می‌کنند، ممکن است جایگزین موادی نظیر پلی‌استیرن، بسته‌بندی محافط، عایق دمایی، عایق صدا، مواد ساخت مبلمان، مواد مخصوص آکواریم و حتی چرم شوند.

مایکوورکس (MycoWorks)، تیمی از مهندسان، طراحان و دانشمندان خلاق است که در حال کار بر روی استخراج بافت‌های نباتی قارچ‌ها و استحکام‌بخشی آن‌ها برای ساخت چیز‌های دیگر است. یک شرکت دیگر با نام اووکاتیو دیزاین (Evocative Design) از مسیلیوم (نخینۀ قارچ) به عنوان عامل چسباننده برای کنار هم نگه داشتن پنل‌های چوبی و همچنین از آن برای ساخت بسته‌بندی ضداشتعال استفاده می‌کنند.

قارچ‌ها حاوی شبکه‌ای از رشته‌ها هستند که به آن نخینه گفته می‌شود. وقتی که شرایط مناسب رشد مهیا باشد، ساختار‌های مخصوص تولید هاگ، ناگهان ظاهر می‌شوند؛ از این رو پرورش و رشد دادن محصولات میسیلومی آسان است.

میسیلیوم را می‌توان تقریباً در هر نوع ضایعات کشاورزی (از قبیل: برادۀ چوب یا پوست پسته) پرورش داد؛ قارچ‌ها با هم درون مواد رشد می‌کنند و می‌شود آن را به هر شکلی درآورد و تشکیل پلیمر‌های طبیعی می‌دهند که مثل قویترین چسب‌ها می‌چسبند. با پخت این قارچ‌ها در دما‌های دقیق، ثابت می‌شوند بدین ترتیب در معرض باران قارچ دوباره ناگهان شروع به رشد نخواهد کرد.

آجر‌های ادراری

سیمان که مادۀ اصلی بتن محسوب می‌شود، سهمی ۵ درصدی از انتشار کربن دی‌اکسید در جهان را به خود اختصاص داده است. پژوهشگران در حال کار برای توسعۀ جایگزین‌هایی هستند که با مصرف انرژی کمتری تولید شوند که از آن جمله می‌توان به آجر‌هایی که از نخاله‌های به جامانده از تخمیر آبجو ساخته می‌شوند، بتن الگوبرداری شده از موج‌شکن‌های رم باستان (رمی‌ها با مخلوط کردن لیمو و سنگ‌های آتشفشانی برای تشکیل ملات، بتن می‌ساختند)، و آجر‌هایی که از ادرار ساخته می‌شوند، اشاره کرد.

پیتر تریمبل، دانشجوی کالج هنر ادینبورگ، به عنوان بخشی از پروژۀ پایان نامه‌اش روی نمایشگاهی با موضوع پایداری زیستی کار می‌کرد. او تقریباً به شکلی شانسی، "بیواستون" را ساخت: مخلوطی از شن (که از جمله انبوهترین منابع موجود در زمین است)، مواد مغذی، و اوره (مادۀ شیمیایی که در ادرار انسان یافت می‌شود).

تریمبل با پمپ کردن محلولی باکتریایی در یک قالب پر از شن، در طول یکسال صد‌ها آزمایش انجام داد تا بالاخره به یک دستورالعمل رسید. میکروب‌ها در نهایت مخلوط شن، اوره و کلسیم کلرید را متابولیزه کردند و چسبی ساختند که مولکول‌های شن را به شکلی مستحکم در کنار هم نگه می‌داشت.

طرح تریمبل با استفاده از فرآیند‌های زیستی تولید میکروبی، که انرژی کمی مصرف می‌کنند، یک جایگزین برای روش‌های تولید آجر که در آن انرژی زیادی مصرف می‌شود، ارایه کرده است. اگرچه مصالح ساخت تریمبل برای آنکه به استحکام بتن باشد، به تقویت نیاز دارد، اما می‌تواند روشی کم‌هزینه برای ساختن سازه‌های موقتی یا مبلمان شهری باشد.

حداقل، "بیواستون" توانسته به بحث پیراموش روش‌هایی که می‌توان تولید صنعتی را از نظر زیست‌محیطی پایدارتر کرد، دامن بزند. به خصوص در مناطق حاشیۀ صحرای آفریقا و دیگر کشور‌های در حال توسعه‌ای که شن به صورت انبوه در آن‌ها پیدا می‌شود.

این آجر‌های زیستی البته یک جنبۀ منفی نیز از لحاظ محیط زیستی دارند: همان متابولیسم باکتریایی‌ای که این آجر‌ها را سفت می‌کند، اوره را نیز به آمونیاک تبدیل می‌کند که اگر وارد محیط زیست شود، می‌تواند آب‌های زیرزمینی یا سطحی را آلوده کند.

نئوپان سبز

برخلاف انتظار، نئوپان - همان پنل‌های مستحکمی که از خرده چوپ‌های فشرده و چسب ساخته می‌شود و در مبلمان و کابینت از آن استفاده می‌شود- در واقع دوستدار محیط زیست نیست. به این خاطر که چسبی که برای چسباندن خرده چوب‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، معمولاً حاوی فورمالهاید است. فورمالهاید، یک مادۀ شیمیایی بدون رنگ، اشتعال‌پذیر و با بوی شدید است و موجب تحریک دستگاه تنفس و سرطان می‌شود. این یعنی کابینت معصوم شما، به آرامی در حال آزاد کردن مواد سمی در هوا است.

شرکتی به نام "NU Green"، ماده‌ای ساخته که به صورت ۱۰۰ درصد از مواد بازیافتی الیاف چوب ساخته می‌شود و "یونی‌برد" نام دارد. یونی‌برد درختان را نجات می‌دهد و از دفن زباله‌ها جلوگیری می‌کند و همزمان گاز‌های گلخانه‌ای بسیار کمتری به نسبت نئوپان تولید می‌کند و حاوی مواد سمی نیست. دلیل آن این است که یونی‌برد پرچمدار استفاده از الیافی نظیر ضایعات ذرت است و به جای چسب از صمغ فاقد فورمالهاید استفاده می‌کند.

از کسی پنهان نیست که استخراج نفت که برای تولید پلاستیک ضروری است، پیامد‌های زیست‌محیطی ویرانگری دارد. بدتر از آن دفع پلاستیک است: مواد شیمیایی سمی موجود در پلاستیک، اغلب به غذاها، نوشیدنی‌ها و آب‌های زیرزمینی می‌چسبند.

موضع شوکه‌کننده‌ای وجود دارد این است که بازیافت، تنها سفر پلاستیک‌ها را به محل‌های دفن زباله یا اقیانوس‌ها به تعویق می‌کند. مواد پلاستیکی در این مکانها، همواره بدل به خرده‌های کوچکتر و کوچکتری می‌شوند، اما هرگز به طور کامل تجزیۀ زیستی نمی‌شوند. بنا بر تخمین برخی از گزارشها، تا سال ۲۰۳۰، ۱۱۱ میلیون تن پلاستیک سر از مکان‌های دفن زباله و اقیانوس‌ها درخواهند آورد. بازیافت قدمی در مسیر درست است، اما برای آنکه حقیقتاً به مسیری درست برویم، بایستی به دنبال جایگزین‌هایی برای پلاستیک و منابع تجدیدپذیری برای یک آیندۀ پایدار باشیم.