مدیریت به وقت بحران

محمد جواد جمالی | از ابتدای سال ۹۸ و حتی چند روز قبل از آن حادثه سیل در چند استان کشور موجب شد تا کنش‌ها و واکنش‌های مختلفی حول این محور شکل بگیرد. با توجه به گزارش‌هایی که روز گذشته از بلندگوی خانه ملت به گوش رسید لازم است نگاه متفاوتی به این وقایع داشته باشیم.

اولین نکته‌ای که در این گزاره باید به آن توجه داشته باشیم این است که بپذیریم این سیل در یک قرن گذشته بی‌سابقه بوده است و مهم‌تر از آن، سیل در هر کجای دنیا که رخ دهد حتما با خود خرابی به دنبال دارد. در این ماجرا وقتی چنین اتفاقی با چنین وسعتی برای یک مدت طولانی ادامه پیدا می‌کند مسلم است که کار امدادرسانی با مشکل رو‌به‌رو می‌شود و این امر قطعا با اختلال‌هایی رو به‌رو می‌شود.

مساله قابل توجه این است که درست در مرحله‌ای چنین حوادثی رخ می‌دهد که کشور و دولت ما با مشکلات دیگری از جمله تحریم دست و پنجه نرم می‌کند؛ تحریمی که تنها به صادرات نفتی خلاصه نمی‌شود بلکه بانک‌ها، تجهیزاتی مانند بالگرد و البته مهم‌تر از همه دارو را نیز مشمول می‌شود.

در چنین شرایطی است که نگرانی‌ها درباره انبار‌های هلال احمر دو صدچندان می‌شود و طبیعتا گزارش‌هایی که در این زمینه واصل می‌شود این نگرانی را بیشتر می‌کند.

جای تاسف است که در چنین شرایطی هجمه‌ها از همه سو متوجه افراد و نهاد‌هایی می‌شود که در مناطق درگیر با سیل مشغول به انجام وظیفه هستند. افرادی که خارج از مرز‌ها قرار دارند همه وقایع را به گونه‌ای بازتاب می‌دهند که گویا می‌خواهند نظام را مقصر بارش باران و وقوع سیل جلوه دهند و از سوی دیگر هر گامی که برداشته می‌شود به عنوان یک گام منفی معرفی می‌کنند.

البته این همه مشکلات ما نیست بلکه با معضلاتی در داخل هم دائما در حال کلنجار رفتنیم؛ واقعیت آن است که ما نتوانستیم یک تصویر واقعی از مقدورات و توانایی‌های خود به مردم ارایه دهیم؛ به این معنا که ...

به جای آنکه از امکانات و توانمندی‌های خود متناسب با این واقعه بگوییم سطح توقعات را بیشتر از حد توان‌مان بالا بردیم. باید یادمان باشد در این راستا اولین قدمی که برمی‌داریم هماهنگی است و قدم دوم کنار گذاشتن دعوا‌های جناحی و گروهی است.

متاسفانه در این وقایع به کرات شاهد بودیم که برخی به دلیل هم‌جناحی بودن با یک وزیر اشتباهات را نادیده می‌گیرند یا بالعکس به دلیل اختلافات حزبی هر اقدام و خدمتی را در سیبل انتقادات قرار می‌دهند. بهتر است یادمان بیاوریم چه انتقاداتی درباره سدسازی‌های صورت گرفت و البته افرادی که منتقد ساختن سد‌ها بودند امروز می‌گویند چرا سد دیگری ساخته نشد.

این صحبت به معنای آن نیست که هیچ قصوری وجود ندارد یا هیچ نارسایی نیست، اما اگر قرار است تحلیل کنیم همه موارد را باید کنار هم ببینیم؛ از تحریم گرفته تا وسعت حادثه. به عنوان کلام آخر باید گفت: همه این وقایعی که رخ داد یک تجربه ارزشمند برای ما باقی گذاشت و آن اینکه در زمان بحران فقط به بحران بیندیشیم، پس از رفع آن با تحلیل‌های درست و بررسی علل و عوامل، راه وقوع دوباره‌اش را برای همیشه ببندیم.