وقتی وزیر برای شرکت "ستاره مربع"، شمشیر کشید
شرکت توسکا موظف است طی دوره سه ساله ۱۲۰۰ میلیارد تومان بهعنوان کف تعهدات خود به حساب صداوسیما واریز کند و در صورتی که درآمد این شرکت از محل این نوع تبلیغات، بیش از این میزان بود، بقیه درآمد به روشی، تسهیم میشود. قراردادی که در همان زمان انعقاد با انتقادات زیادی مواجه شد.
کد خبر :
۶۹۴۹۸
بازدید :
۹۹۵۹
وزیر ارتباطات هفته گذشته طی دستورالعملی به مدیرانعامل اپراتورهای موبایل، انجام مسابقات غیرمشروع بختآزمایی در تلویزیون را ممنوع کرده و اعلام کرد: در صورت عدم رعایت این دستورالعمل برای اپراتورها جریمه جدی در نظر گرفته میشود. این دستورالعمل در راستای از بین بردن حالت قرعهکشی و بختآزمایی سرویسهای ارزشافزوده موبایل بود.
در همین راستا، آذریجهرمی از جدیت بیشتری برای پیگیری بختآزماییها، تخلفهای ارزشافزوده و دستکاری رای مردم خبر داد. به گفته محمدجواد آذریجهرمی، سال گذشته ۵ شرکت با عضویت اجباری مردم در سرویسهای ارزشافزوده، ۳۳ میلیارد تومان به جیب زده بودند که البته آن پولها باز پس گرفته و به مردم بازگردانده شد. مدیران ۵ شرکت بازداشت شدند و پشت هر ۵ شرکت، یک گروه فعال بوده است. البته وزیر ارتباطات پیش از این، در شهریور سال گذشته از کلاهبرداری ۲۲ میلیارد تومانی در بخش ارزشافزوده خبر داده و خواسته بود که پرونده برای رسیدگی به دادسرا ارسال شود.
خدمات ارزشافزوده موبایل خدماتی است که علاوه بر امکانات معمول (تماس صوتی، پیامک، اینترنت و...) به واسطه اپراتور به کاربر ارائه میشود. در واقع، این خدمات به یکی از منابع قابلتوجه درآمد آنها تبدیل شده است بهطوری که به گفته معاون وزیر وقت ارتباطات در سال ۹۵، اپراتور همراه اول ۱۲۰۰ میلیارد تومان و اپراتورهای ایرانسل و رایتل ۱۰۰۰ میلیارد تومان از محل خدمات ارزشافزوده درآمد کسب کردهاند.
خدمات ارزشافزوده موبایل خدماتی است که علاوه بر امکانات معمول (تماس صوتی، پیامک، اینترنت و...) به واسطه اپراتور به کاربر ارائه میشود. در واقع، این خدمات به یکی از منابع قابلتوجه درآمد آنها تبدیل شده است بهطوری که به گفته معاون وزیر وقت ارتباطات در سال ۹۵، اپراتور همراه اول ۱۲۰۰ میلیارد تومان و اپراتورهای ایرانسل و رایتل ۱۰۰۰ میلیارد تومان از محل خدمات ارزشافزوده درآمد کسب کردهاند.
در سیاستهای جدید اپراتورها و شرکتهای ارزشافزوده و USSD یا به اصطلاح همان #... *، برنامههای تلویزیونی به درگاههای جدید تامین درآمدهایی از این دست تبدیل شد. طوری که مخاطبان تلویزیونی برای شرکت در نظرسنجیها هم باید از این کدها استفاده کنند. براساس سرویسهای مبتنی بر ارزشافزوده، مثلا از تیمهای فوتبال محبوبشان حمایت کنند و به این ترتیب، هرروز هزینه مشخصی به پای حساب تلفن همراهشان نوشته میشد.
پای این مسابقات در تمام برنامههای تلویزیونی باز شده و فرقی ندارد، افراد مخاطب کدامیک از برنامههای پربیننده و حتی نهچندان محبوب این رسانه باشند. به گفته مجریان این مسابقه کافی بود مخاطبان روی گوشی خود #... * را بگیرند و در یکی از این مسابقات شرکت کرده و در نهایت برنده شوند. اما غافل از آنکه با هر بار شمارهگیری #... * مخاطبان در دور باطل تبلیغات گرفتار میشوند. تبلیغاتی که برای مخاطبان اعصاب خردکن و سرسامآور است، اما درآمدهای کلانی برای مجریان آن به همراه دارد. به قیمت اینکه آنها برنامه پرزرق و برقی مانند «برندهباش» را با جوایز ۲۰۰ میلیون تومانی و اجرای محمدرضا گلزار بهعنوان سوپراستار سینمایی برگزار کنند.
پای این مسابقات در تمام برنامههای تلویزیونی باز شده و فرقی ندارد، افراد مخاطب کدامیک از برنامههای پربیننده و حتی نهچندان محبوب این رسانه باشند. به گفته مجریان این مسابقه کافی بود مخاطبان روی گوشی خود #... * را بگیرند و در یکی از این مسابقات شرکت کرده و در نهایت برنده شوند. اما غافل از آنکه با هر بار شمارهگیری #... * مخاطبان در دور باطل تبلیغات گرفتار میشوند. تبلیغاتی که برای مخاطبان اعصاب خردکن و سرسامآور است، اما درآمدهای کلانی برای مجریان آن به همراه دارد. به قیمت اینکه آنها برنامه پرزرق و برقی مانند «برندهباش» را با جوایز ۲۰۰ میلیون تومانی و اجرای محمدرضا گلزار بهعنوان سوپراستار سینمایی برگزار کنند.
پشت پرده تبلیغات
ماراتن تبلیغات بیوقفه به همراه سیل عظیمی از مخاطبان ادامه داشت تا اینکه قرار شد در پایان سال گذشته بهترین برنامه تلویزیونی انتخاب شود. این نظرسنجی بین دو برنامه محبوب «نود» و «برنده باش» پررنگ بود و آرا به نفع برنامه ورزشی نود پیش میرفت. اما تعدادی از کاربران در فضای مجازی اعلام کرده بودند پیامک تایید رای به برنامهای تلویزیونی برایشان ارسال شده؛ درحالیکه در رایگیری شرکت نکرده بودند یا به برنامه دیگری رای داده بودند.
ماراتن تبلیغات بیوقفه به همراه سیل عظیمی از مخاطبان ادامه داشت تا اینکه قرار شد در پایان سال گذشته بهترین برنامه تلویزیونی انتخاب شود. این نظرسنجی بین دو برنامه محبوب «نود» و «برنده باش» پررنگ بود و آرا به نفع برنامه ورزشی نود پیش میرفت. اما تعدادی از کاربران در فضای مجازی اعلام کرده بودند پیامک تایید رای به برنامهای تلویزیونی برایشان ارسال شده؛ درحالیکه در رایگیری شرکت نکرده بودند یا به برنامه دیگری رای داده بودند.
اگرچه صداوسیما به این اظهارات واکنشی نشان نداد، اما وزیر ارتباطات دستکاریشدن آرای مردم در انتخاب محبوبترین برنامه سال صداوسیما را تایید کرد. بعد از بررسی این موضوع، دبیر جشنواره تلویزیونی جامجم اعلام کرد آرای نظرسنجی محبوبترین برنامه صداوسیما را شرکتی جابهجا کرده که از وزارت ارتباطات مجوز دارد؛ اما وزیر ارتباطات با انتشار توییتی این موضوع را رد و اعلام کرد: شرکتهای ارزشافزوده و USSD مجوزی از وزارت ارتباطات ندارند و درصورت الزامیبودن این مجوز، فعالیت آنها باید سریعا در صداوسیما متوقف شود.
جهرمی خواستار لغو قرارداد شرکت توسکا با صداوسیما شد. قراردادی که تبلیغات صداوسیما بر بستر خدمات ارزشافزوده را بهصورت انحصاری و به مدت ۳ سال به توسکا واگذار کرده است. این شرکت از مهرماه سال ۱۳۹۶ تبلیغات صداوسیما در حوزه VAS را بهصورت انحصاری در اختیار دارد، شرکتی که ۱۰۰ درصد سهام آن متعلق به همراه اول است. شرکت توسکا موظف است طی دوره سه ساله ۱۲۰۰ میلیارد تومان بهعنوان کف تعهدات خود به حساب صداوسیما واریز کند و در صورتی که درآمد این شرکت از محل این نوع تبلیغات، بیش از این میزان بود، بقیه درآمد به روشی، تسهیم میشود. قراردادی که در همان زمان انعقاد با انتقادات زیادی مواجه شد.
به دنبال این درخواست وزیر، شرکت توسعه کسبوکار توسکا در اطلاعیهای اعلام کرد: «تبلیغ خدمات ارزشافزوده از حیطه فعالیتهای این شرکت خارج و در کوتاهمدت محدود به برخی برنامههایی خواهد بود که تولید و ساخت آنها از قبل جهت ایام نوروز صورت گرفته است.» بهنظر میرسد، خداحافظی این ستاره مربعها و تذکر رهبری و مراجع تقلید، به نوعی پایان فعالیت این شرکتها در بستر صداوسیما و سایر رسانهها باشد. اما توییت اخیر وزیر ارتباطات حاکی از آن است که مجموعه وزارت متبوع وی همچنان با جدیت پیگیر این پرونده است.
جهرمی خواستار لغو قرارداد شرکت توسکا با صداوسیما شد. قراردادی که تبلیغات صداوسیما بر بستر خدمات ارزشافزوده را بهصورت انحصاری و به مدت ۳ سال به توسکا واگذار کرده است. این شرکت از مهرماه سال ۱۳۹۶ تبلیغات صداوسیما در حوزه VAS را بهصورت انحصاری در اختیار دارد، شرکتی که ۱۰۰ درصد سهام آن متعلق به همراه اول است. شرکت توسکا موظف است طی دوره سه ساله ۱۲۰۰ میلیارد تومان بهعنوان کف تعهدات خود به حساب صداوسیما واریز کند و در صورتی که درآمد این شرکت از محل این نوع تبلیغات، بیش از این میزان بود، بقیه درآمد به روشی، تسهیم میشود. قراردادی که در همان زمان انعقاد با انتقادات زیادی مواجه شد.
به دنبال این درخواست وزیر، شرکت توسعه کسبوکار توسکا در اطلاعیهای اعلام کرد: «تبلیغ خدمات ارزشافزوده از حیطه فعالیتهای این شرکت خارج و در کوتاهمدت محدود به برخی برنامههایی خواهد بود که تولید و ساخت آنها از قبل جهت ایام نوروز صورت گرفته است.» بهنظر میرسد، خداحافظی این ستاره مربعها و تذکر رهبری و مراجع تقلید، به نوعی پایان فعالیت این شرکتها در بستر صداوسیما و سایر رسانهها باشد. اما توییت اخیر وزیر ارتباطات حاکی از آن است که مجموعه وزارت متبوع وی همچنان با جدیت پیگیر این پرونده است.
آذریجهرمی در اینخصوص در توییتر نوشت: طبق گزارش بررسی وقایع فنی، دستکاری در نظرسنجی صداوسیما توسط فردی از کارکنان اسپانسر یکی از برنامههای حاضر در نظرسنجی صورت گرفته است که آرا را به سود برنامه خود تغییر داده است. انگیزه این فرد یا آمر باید در بررسیهای پلیسی مشخص شود. به هر حال، آنچه برآمده از این مجموعه توییتها بوده، حاکی از تلاش وی و همکارانش مبنی بر شفافسازی پروندههایی از این دست بوده که باعث شد حتی مقاماتارشد نظام و مراجع تقلید در آن وارد شوند. اما باید شاهد برخورد سایر دستگاههای نظارتی دولت و سایر سازمانها بود، چراکه نیاز صداوسیما به نقدینگی برای بسیاری از شرکتهای تبلیغاتی از این دست وسوسهانگیز است.
ستاره مربعیها به دنبال راه دررو
وقتی برنامههای تلویزیونی دست از سر پیامک برای نظرسنجی از مردم و بهتبع، جذب اسپانسر و امتیاز از این راه برداشتند و به یک راه جدید یعنی استفاده از خدمات ارزش افزوده (همان ستاره مربعهای آشنا) رو آوردند، کسی فکرش را نمیکرد که آش استفاده از این روش آنقدر شور شود که راه انداختن انواع و اقسام مسابقات با استفاده از این خدمات و البته نصب اپلیکیشنهای مرتبط با این سرویسها تمام تلویزیون را قرق کند و کار تا جایی بالا بگیرد که پای استفتا از مراجع هم به ماجرا باز شود.
وقتی برنامههای تلویزیونی دست از سر پیامک برای نظرسنجی از مردم و بهتبع، جذب اسپانسر و امتیاز از این راه برداشتند و به یک راه جدید یعنی استفاده از خدمات ارزش افزوده (همان ستاره مربعهای آشنا) رو آوردند، کسی فکرش را نمیکرد که آش استفاده از این روش آنقدر شور شود که راه انداختن انواع و اقسام مسابقات با استفاده از این خدمات و البته نصب اپلیکیشنهای مرتبط با این سرویسها تمام تلویزیون را قرق کند و کار تا جایی بالا بگیرد که پای استفتا از مراجع هم به ماجرا باز شود.
البته از مدتها پیش برخی رفتار بعضی از برنامههای تلویزیونی را به برنامههای قمار آن طرف آبی تشبیه کرده بودند، اما انتشار پاسخ آیتالله مکارم شیرازی به یک استفتا، به موضوع رنگ و بوی رسمیتری داد، چرا که آیتالله مکارم به روشنی در مورد چنین برنامههایی پاسخ داد: «این کار قمار است و کسانی که شرکت میکنند، مالک جوایز نمیشوند.»
همین اتفاق کافی بود تا واکنشها به این دست برنامههای صداوسیما داغ شود و روابطعمومی یکی از آنها پاسخ بدهد: «به اطلاع میرساند فرض مطرح شده در سوال استفتاء کامل نیست و طبیعتا فرض ناکامل، جایگاه سوال را مخدوش میسازد.»، اما این پایان ماجرا نبود.
آیتالله مکارم که به نظر نمیرسید از نظر فقهی خودش کوتاه آمده باشد، دیروز در حاشیه درس خارج فقه مبسوطتر به موضوع پرداخت و گفت: «فرض کنید یک دستگاهی پیدا شود و سوالاتی از مردم بپرسد و به افرادی که جواب صحیح میدهند جایز بدهد، آیا این کار درست و صحیح است؟
صرفاً اگر جوایز این قبیل مسابقات از جیب برگزارکنندگان هزینه شده و تحت عنوان ترویج مسائل علمی و آموزشی باشد، اشکالی ندارد، اما حقیقت این است که بخش اعظمی از پولی که توسط مسابقات تلویزیونی از مردم گرفته میشود به جیب عوامل برگزاری و پشت پردههای آن میرود که قطعاً تمام این مبالغ حرام است. سبک و شکل این مسابقات بختآزمایی و قمار است. تمام مراجع تقلید نسبت به حرام بودن این شکل از بختآزماییها حکم و فتوای تحریم صادر کردهاند. در کشوری که مدعی نظام اسلامی است نباید به این راحتی مال حرام جابهجا شود.»
از آن طرف، وزیر ارتباطات هم دیروز در توییتی خبر از دستورالعمل جدید به اپراتورها داد و نوشت: «روز گذشته طی دستورالعملی، مدیران عامل اپراتورهای تلفن همراه را موظف کردم شخصا بر روند مسابقات غیرمشروع بختآزمایی در تلویزیون و غیر آن نظارت کنند و جلوی این پدیده سوء را بگیرند. عدم رعایت دستورالعمل برای اپراتورها عواقب جدی در پی خواهد داشت.»
این دو اتفاق را بگذارید کنار حرفهای دیروز مقام معظم رهبری تا بفهمید که احتمالا عرصه بر این دست برنامهها تا چه اندازه تنگ خواهد شد. ایشان در جمع هزاران نفر از کارگران صنایع مختلف گفت: «باید فرهنگ کار و تولید و تلاش را ترویج دهیم و روحیه انتظار برای ثروت بادآورده را از بین ببریم و روشهایی شبیه بختآزمایی را ترویج نکنیم که دستگاههای مختلف ازجمله صداوسیما باید متوجه این معنا باشند.»
حالا باید دید جریانی که علیه چنین برنامههایی به راه افتاده تا چه اندازه میتواند بر عملکرد صداوسیما تأثیر بگذارد. ایرج گلمکانی که یکی از توسعهدهندههای اپلیکیشنهای وابسته به سرویسهای ارزش افزوده است، در این مورد میگوید: «با توجه به رقم آوردهای که برنامههای متکی بر سرویسهای ارزش افزوده از راه برگزاری مسابقات دارند، متوقف کردن آنها کار بسیار سختی است. آنچه ما پیشبینی میکنیم این است که مسئولان و نمایندگان این برنامهها با حضور در محضر مراجع بهدنبال رفع ایراد شرعی فعالیتشان و باز کردن یک راه شرعی خواهند رفت.»
او در مورد اینکه وزارت ارتباطات چقدر میتواند از طریق فشار به اپراتورها فعالیت این برنامهها را محدود کند، میگوید: «به هر حال، اپراتورها زیرمجموعه وزارت ارتباطات فعالیت میکنند و مجبور به پیروی از سیاستهای کلی این وزارتخانه هستند، اما همانطور که در خیلی از امور، که پای سودهای کلان در میان بوده، آنها از دستورات حاکمیتی سر باز زدهاند، بعید است در این مورد هم بهراحتی دستور دادهشده را اجرا کنند، اما اگر بخواهند، این کار از طریق محدودکردن فعالیت سرویسهای ارزش افزوده ممکن است.»
۰