اکران انیمیشن "آخرین داستان" بعد از ۱۰ سال
«آخرین داستان» تاکنون ۱۲ جایزه ملی و بینالمللی را کسب کرده است. این انیمیشن برای نخستینبار در جشنواره بینالمللی انسی ۲۰۱۸ رونمایی شد و امسال در فهرست اولیه انیمیشنهای واجد شرایط رقابت اسکار حاضر شد.
کد خبر :
۷۴۹۴۶
بازدید :
۲۷۶۹
انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» بعد از گذشت قریب به ۱۰ سال این روزها در سینماهای کشور در حال اکران است؛ انیمیشنی ایرانی که با برداشتی آزاد از قصه ضحاک شاهنامه ساخته شده و در جریان ساخت این انیمیشن به گفته سازندگان، بیش از هزار شغل ایجاد شده است.
«آخرین داستان» تاکنون ۱۲ جایزه ملی و بینالمللی را کسب کرده است. این انیمیشن برای نخستینبار در جشنواره بینالمللی انسی ۲۰۱۸ رونمایی شد و امسال در فهرست اولیه انیمیشنهای واجد شرایط رقابت اسکار حاضر شد.
رهگذر: در وطن خودمان غریب ماندهایم
اشکان رهگذر، نویسنده و کارگردان «آخرین داستان»، با اشاره به اینکه این انیمیشن حاصل تلاش نزدیک به یک دهه زندگیاش است، میگوید: «من، برادرانم و همه همکارانم در استودیو هورخش تمام تلاشمان را کردیم تا انیمیشن سینمایی در شأن اسم فردوسی و شاهنامه بسازیم که افتخارآفرینی کند و همین اتفاق هم افتاد و ما موفق شدیم در مهمترین جشنوارههای دنیا حضور پیدا کنیم، کاندیدا شویم و جایزه بگیریم».
او ادامه داد: «تاکنون حدود ۱۲ جایزه داخلی و خارجی برای «آخرین داستان» گرفتهایم که شش جایزه آن از جشنوارههای ایرانی است؛ از سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر تا سه پروانه زرین از جشنواره کودک و نوجوان اصفهان و دو تندیس طلا از جشنواره پویانمایی تهران این انیمیشن توانسته خطشکنیهای بسیاری هم بکند که تا پیش از این سینمای انیمیشن ایران بههیچعنوان متصور نمیشده است و با تمام ضعفهایی که دارد، در این سطح دیده شده که بتواند با بزرگترین آثار دنیا در اسکار رقابت کند؛ با اینکه «آخرین داستان» اولین تجربه ما در ساخت انیمیشن سینمایی است».
رهگذر درباره شرایط اکران فیلمش گفت: «متأسفانه در کشور خودمان در اکران با ما برخورد خیلی بدی شده است. از روز اول با چند سانس در سه سالن اکرانمان را شروع کردیم و تا امروز که نزدیک به دو هفته از آن میگذرد، سالنهای نمایش ما به ۲۰ عدد رسیده است، آن هم با یکی، دو سانس در طول روز. گاهی هم در سالنهای کوچک.
درباره زمان سانسها هم که دیگر چیزی نگویم؛ یا صبح هستند یا بعدازظهر، گاهی هم آخر شبها». او ادامه داد: «بارها اعتراض کردیم، ولی صدایمان به جایی نرسید. با توجه به سالنهای کمی که داریم، فروش خوبی تا به امروز داشتهایم، ولی هیچوقت تصورش را نمیکردم که با حاصل یک دهه تلاشمان که توانسته در ۳۰ جشنواره جهان حضور پیدا کند و برای کشور خودش افتخارآفرینی کند، چنین برخورد ظالمانهای شود».
رهگذر در بخش دیگری از صحبتهایش گفت: «برای من ترس دارد باز هم بخواهم وارد ساخت اثر دیگری شوم که سالها برایش زحمت بکشم و به راحتی در یک شورا، به نام شورای اکران به آن بیتوجهی و ظلم شود و کنار گذاشته شود. فکر میکنم یکی از دلایلی که باعث میشود تنوعی در سینمای ما نباشد و پذیرای اتفاقات نو و بهروز نباشد، متأسفانه همین سیطره فیلمهای کمدی و اجتماعی است.
به همین دلیل اجازه نمیدهند فیلم حماسی اسطورهای مانند «آخرین داستان» بیاید و به شکل جدی بر پرده سینما نقش ببندد». رهگذر ادامه داد: «متأسفانه همان برخوردی که با فردوسی؛ چه در مسیر نگارش شاهنامه و چه در پایان نگارش شاهنامه شد، امروز با «آخرین داستان» میشود؛ هم نامهربانی در مسیر تولید ۱۰ساله این انیمیشن که هیچ حمایت و توجهی در ایران به ما نشد، چه نامهربانیهایی که امروز در ورطه اکران آن را تجربه میکنیم.
کاش مدیران سینمای ما کاری نکنند که اگر تعدادی جوان بهتنهایی دست بر زانوهای خودشان میگذارند و بلند میشوند و میخواهند که برای فرهنگ مملکتشان کاری انجام دهند، نویدی بهجز ناامیدی و شکست برایشان داشته باشد. این به معنی این نیست که «آخرین داستان» را شکست میدانم. تنها امیدوارم فضایی ایجاد شود تا آدمها بتوانند به آینده خودشان امیدوار باشند. در خارج از ایران از این انیمیشن استقبال خوبی شده است، افسوس که در وطن خودمان غریب ماندهایم».
پرویز پرستویی: حتی جای خودم هم گویندگی کردهام
پرویز پرستویی نیز که در این انیمیشن صداپیشگی دو نقش «ارشیا» و «تهمورث» را برعهده دارد درباره حضورش در این پروژه گفت: «اولین بار نیست که من کار دوبله انجام میدهم، قبلا هم در فیلمهای داستانی، بهخصوص در دورهای که صدای سر صحنه هنوز باب نشده بود کار دوبله را انجام داده بودم.
حتی جای خودم هم صحبت کرده بودم. پیش از این هم گوینده انیمیشن سینمایی «جمشید و خورشید» برادران یغمائیان بودم که آقای جلیلیان، مدیر دوبلاژ آن کار بود؛ بنابراین این دومینبار است که دوبله کار انیمیشنی را انجام میدهم». او با اشاره به اینکه اولینبار «آخرین داستان» را در مراحل تولید دیده است، گفت: «زمانی که در این کار حضور پیدا کردم، آن را بسیار بهاصطلاح لخت دیدم؛ یعنی بدون صداگذاری یا مراحل فنی بعدی که باید روی آن انجام میشد و تماشای آن در همین مرحله هم برایم لذتبخش بود.
چون به مقطعی از شاهنامه پرداخته شده که تاکنون کمتر به آن توجه شده است». «به همین دلیل وقتی خانم پاکروان پیشنهاد این کار را به من داد، بدون هیچ مکثی آن را پذیرفتم، چون احساس میکنم انجام این مدل کارها حتی از کار سینمایی زنده هم سختتر است».
او ادامه داد: «منظورم این است که یک فیلم سینمایی داستان تعریفشدهای دارد، پیشتولید دارد و بعد هم دو ماه کار میکنید و تمام میشود، ولی کاری که نزدیک به هشت، ۹ سال روی آن کار شود، بسیار پرزحمت است و همیشه این مدل کارها در جامعه ما قربانی میشوند».
پرستویی در بخش دیگری از صحبتهایش گفت: «چون هنوز انیمیشن خیلی در جامعه ما جا نیفتاده است. فکر میکنم انیمیشن «آخرین داستان» یکی از کارهایی است که بازخوردهای جهانی خوبی به دست آورده». پرستویی در پاسخ به این سؤال که گویندگی به دلیل استفادهنکردن بازیگر از چهره، بدن، گریم و لباس سختتر نیست؟ گفت: «اتفاقا به نظر من گویندگی در این کار بسیار سختتر از بازی در فیلم سینمایی است.
نه بهخاطر اینکه فقط لباس و گریم نداشتیم. چون این کار فقط دوبله نمیخواهد؛ یعنی اینکه فقط صدای خوشی داشته باشید که مناسب شخصیت باشد». او با اشاره به دو نقشی که در این انیمیشن داشته، گفت: «من هردوی این نقشها را، «ارشیا» و «تهمورث» بازی کردم.
تمام مدت احساس میکردم سر یک فیلم سینمایی زنده هستم. درست است که تصاویرش به شکل انیمیشن ساخته شده و حالا ما قرار است بهجای آن شخصیتها صحبت کنیم، ولی به اعتقاد من اگر قرار است تأثیر خوبی بگذارد، نباید فقط برای دوبله از صدای خوش و آهنگین استفاده کرد، بلکه باید با تمام وجود این نقشها را بازی کرد تا با تماشاچی عجین شود. من که در اینجا دنبال چیزی نمیگردم.
اصلا در این پروژهها حضور پیدا نکردم که بگویم من ۴۸ سال تجربه بازیگری دارم و حالا میخواهم تصمیم بگیرم که دوبله انجام دهم یا ندهم. من نسبت به کارهای اینمدلی، خودم را میگویم، نمیخواهم برای همه نسخه بپیچم، احساس وظیفه میکنم و انجام آن برایم ادای دین است، چون فکر میکنم ما کلی فیلمهای سینمایی داستانی با شکلوشمایل مختلف کار میکنیم و حالا جوانی که از ۲۳ سالگی ساخت فیلمش را شروع کرده، نیاز به ابزار دیگری برای بهنتیجهرساندن اثرش دارد.
اینجاست که ما باید به او کمک کنیم». پرستویی با اشاره به نام قدیمیتر انیمیشن گفت: «در قدیم کارتونها طوری ساخته میشدند که حتما باید تماشاچی آن کودک میبود. ولی «آخرین داستان» کاری جهانشمول است. تماشاچی آن میتواند بزرگسال، میانسال یا حتی نوجوان باشد.
اینجا همانجایی است که ما باید کمک کنیم این اتفاق بیفتد». پرستویی در پاسخ به این پرسش که خودش مخاطب انیمیشن هست یا خیر؟ گفت: «چرا که نه. البته در گذشته بیشتر نگاه میکردم. ولی انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» کار بسیار بزرگی است، درست است که شکل ساختاری آن انیمیشن است، ولی واقعا شما قصه را دنبال میکنید.
ما هم سهم کوچکی در این کار پرزحمت داشتیم». او درباره چگونگی پذیرفتن این دو نقش گفت: «درواقع پیشنهاد گویندگی دو نقش در «آخرین داستان» از طرف خانم پاکروان و اشکان رهگذر بود. البته خودم هم دوست داشتم این کار را انجام بدهم. در تمام طول مدت گویندگیام در پروژه «آخرین داستان» این دو نقش را بازی کردم.
حتی روز اول آنها میخواستند «تهمورث» را ضبط کنند، ولی من پیشنهاد کردم اول به سراغ «ارشیا» برویم، چون چیزهایی در ذهنم برای خودم ساخته بودم و دوست داشتم اول این شخصیت شکل بگیرد و تمام شود، بعد با یک روز فاصله به سراغ «تهمورث» برویم. این چالش برایم دوستداشتنی بود».
پرویز پرستویی صداپیشه اولین انیمیشن سینمایی ایرانی بوده است و حالا بعد از گذشت هشت، ۹ سال با انیمیشن دیگری صداپیشگی را تجربه میکند. او درباره مسیر پیشرفت ساخت انیمیشن نیز گفت: «البته نمیخواهم قیاس کنم، چون همانموقع هم که ما به کارگاههای ساخت انیمیشن «جمشید و خورشید» رفتیم و از نزدیک کارشان را دیدیم، بسیار سخت بود.
به نظرم باید بسیار برای این کارها تبلیغ شود تا برای بیننده جا بیفتد که برای تماشای انیمیشن به سینما بیاید. «آخرین داستان» به اعتقاد من کار بسیار جدی و بزرگی است و امیدوارم هر کاری که لازم است در کنارش انجام شود تا این کار بازتاب خوبی داشته باشد؛ مخصوصا که قصه «آخرین داستان» بر اساس شاهنامه شکل گرفته است. گاهی شما یک داستان دمدستی را فیلم میکنید، ولی این کار، یک کار حماسی شناسنامهدار است.
شاهنامه فردوسی قدمتی طولانی دارد، حتی در بین عوام که در قهوهخانهها و با نقالی آن را در بین خودشان حفظ میکردند، ولی تاکنون بر اساس شاهنامه کار نمایشی به ندرت انجام شده و حالا تصور کنید یک فیلم سینمایی درباره شاهنامه ساخته شده است که تماشاگر بزرگسال را هم جذب میکند».
لیلا حاتمی: علاقه من به شاهنامه عمیق است
لیلا حاتمی، صداپیشه نقش شهرزاد، دختر جمشیدشاه در انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» است. او میگوید موضوع این انیمیشن سینمایی اولین دلیل علاقهاش برای حضور در این پروژه بوده است. او در گفتوگویی کوتاه درباره حضورش در این پروژه صحبت کرد.
لیلا حاتمی: علاقه من به شاهنامه عمیق است
لیلا حاتمی، صداپیشه نقش شهرزاد، دختر جمشیدشاه در انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» است. او میگوید موضوع این انیمیشن سینمایی اولین دلیل علاقهاش برای حضور در این پروژه بوده است. او در گفتوگویی کوتاه درباره حضورش در این پروژه صحبت کرد.
انیمیشن «آخرین داستان» چه ویژگیهایی داشت که حضور در بخش صداپیشگی این انیمیشن را پذیرفتید؟ شخصیت «شهرزاد» را دوست داشتید؟
من همه کار را نتوانستم ببینم، اما تماشای تریلر این انیمیشن کافی بود تا مایل باشم این نقش را بپذیرم. به نظرم شکل نقاشیها، نوع داستانگویی و انتخاب این داستان بهعنوان موضوع انیمیشن با هم همگون و در جهت یکدیگر بود. بله و طبیعتا شکل و شخصیت «شهرزاد» را هم خیلی دوست داشتم.
شما پیش از این تجربه گویندگی چند مستند را داشتید. صداپیشگی یا گویندگی یک شخصیت انیمیشن فرصت استفاده از چهره را از بازیگر میگیرد، شما چطور با این چالش روبهرو شدید؟ و این تجربه را چطور دیدید؟ این تجربه بر دیدگاه شما درباره انیمیشن چه تأثیری گذاشت؟
من فکر نمیکنم گویندگی بهجای یک شخصیت این محدودیت را داشته باشد. اتفاقا فرصت این ایجاد میشود که شما احساساتی که معمولا میخواهید و قرار است با قیافه خودتان ناگزیر متصور شوید، ولی بهخاطر عادت به دیدن خودتان در احوال مختلف، هرچقدر هم رها باشید باز یاد تصویر نمود هر حس در چهره خودتان میافتید، اینجا میتوانید صدای حس کس دیگری را درآورید. دلیل علاقه من این بود که بازی شخصیتها و کارگردانی این کار را میپسندیدم و مایل بودم صدای حس او را درآورم.
شما به شاهنامه و داستانهایش چقدر علاقه دارید؟ فکر میکنید چطور میشود این اثر مهم را حفظ کرد و زنده نگاه داشت؟
علاقه من به شاهنامه مثل تعلقم به شخصی است کامل و حامی و بسیاربسیار نزدیک که ریشه من است. علاقهام پیدا نشده و شخصی نیست؛ بوده و عمیق است. مطمئن هستم با بهفیلمدرآوردن و کتابچهکردن میشود به این عادیبودن ادامه داد و در دسترس باشد.
معمولا همکاری با کارگردانی فیلماولی برای بازیگران باتجربه سخت است. همکاری با اشکان رهگذر چطور بود؟
معرفی کسی که برای اولینبار کاری را میسازد. انتخاب اوست. کاری که تصمیم به ساختش دارد و خیلی مهمتر از آن شکل نگاه و سلیقه اوست و اینها باعث شد من مایل به همکاری شوم و دیدار خود اشکان رهگذر و کارکردن با او علاقهام را به این همکاری تقویت کرد.
۰