زیباییشناسی "سریال مانکن"؛ در حد شوخی
موضوع فیلم آنقدر سخیف است و پرداخت این موضوع آنقدر مبتذل است که واقعا در هیچ مقیاسی قابل سنجیدن نیست.. حتی تصویربرداری و گریم این سریال نیز در مبتذلترین حالت ممکن است.
کد خبر :
۷۵۲۱۵
بازدید :
۲۸۱۴
ابوالفضل بناییان | در میان رسانه ها، تلویزیون رسانه قدرتمندی است که بیشترین میزان تاثیر بر مخاطب و عموم جامعه را دارد؛ تا آنجایی که از مرزهای رسانه جمعی عبور میکند و تبدیل به قدرتمندترین ابزار فرهنگی و موثرترین عامل تاثیر اجتماعی میگردد.
تلقی نخست درباره تلویزیون و تاثیر آن تنها محدود به سویه ایجابی آن است که تلویزیون میتواند محتوا، مضامین و اطلاعاتی را به مخاطب انتقال دهد؛ غافل از آنکه رسانه تلویزیون، سویه سلبی تلویزیون میتواند با سانسور، حذف و نادیده گرفتن قسمتی از نیازهای جامعه، عطشی فراگیر و تاثیری به اندازه سویه ایجابی در پی داشته باشد.
زیرا محتوا و رمزگان فرهنگی در تلویزیون انتقال نمییابند؛ بلکه بازتولید میشوند. تلویزیون طبق دیدگاه و سلیقه صاحبان رسانه، اطلاعات و محتوایی را در اختیار مخاطب قرار میدهد، ولی این اطلاعات هنگام دریافت توسط مخاطب در ذهن او دوباره تولید میشود و معنایی جدید پیدا میکنند.
«استوارت هال»، نظریه پرداز فرهنگی سه جایگاه فرضی برای شیوه های رمزگشایی مخاطب از یک گفتمان تلویزیونی را مطرح میکند. جایگاه اول «جایگاه مسلط - هژمونیک» است که محتوای برنامه تلویزیونی دقیقا در ذهن مخاطب بازتولید گردد.
«استوارت هال»، نظریه پرداز فرهنگی سه جایگاه فرضی برای شیوه های رمزگشایی مخاطب از یک گفتمان تلویزیونی را مطرح میکند. جایگاه اول «جایگاه مسلط - هژمونیک» است که محتوای برنامه تلویزیونی دقیقا در ذهن مخاطب بازتولید گردد.
دومین جایگاه از دیدگاه هال، «جایگاه جرح و تعدیل شده» است که رمزگشایی، ترکیبی از عناصر تطبیق یابنده و تعارضجویانه است. این نوع رمزگشایی، مشروعیت تعاریف برآمده از هژمونی را به رسمیت میشناسد، ولی در سطحی محدودتر، قواعد جدید و ملموس خود را میسازد.
یعنی برای قاعده های کلی، استثناهایی را در نظر میگیرد. سومین جایگاه به «رمزگان تقابلجو» اختصاص دارد. در این جایگاه، مخاطب رمزگان را کامل دریافت میکند، ولی در وجود مخاطب، محتوایی بازتولید میشود که در تعارض کامل با محتوای ارائه شده است.
مطابق قانون اساسی، رسانه تلویزیون منحصرا در اختیار حکومت است و تلاشهای تاسیس شبکه های خصوصی همیشه به بن بست قانونی رسیده است. در این سالها با ظهور و گسترش شبکه های ماهوارهای و گسترش شبکه های اینترنتی باز نتوانسته است تعادل لازم در شکاف بین دیدگاه جامعه و دیدگاه رسمی دولتی را پر کند و تلویزیون ایران به جای تلاش برای نزدیک شدن به سبک زندگی و تغییرات خانواده در دهه اخیر، بیشتر از مردم فاصله گرفته است.
مطابق قانون اساسی، رسانه تلویزیون منحصرا در اختیار حکومت است و تلاشهای تاسیس شبکه های خصوصی همیشه به بن بست قانونی رسیده است. در این سالها با ظهور و گسترش شبکه های ماهوارهای و گسترش شبکه های اینترنتی باز نتوانسته است تعادل لازم در شکاف بین دیدگاه جامعه و دیدگاه رسمی دولتی را پر کند و تلویزیون ایران به جای تلاش برای نزدیک شدن به سبک زندگی و تغییرات خانواده در دهه اخیر، بیشتر از مردم فاصله گرفته است.
در هفته های گذشته، در مورد فیلم «مطرب» بحث به جایی ختم شد که از منظر آدورنو، مصرف کالاهای مبتذل را نباید محدود به مخاطب این کالاها دانست و دستگاه فرهنگی و سیستم سیاستگذاری مهمترین متهمان وضعیت کنونی است.
اقبال سریال «مانکن» به کارگردانی «حسین سهیلی زاده» در جذب مخاطب به اندازه کامنتهای میلیونی «تتلو» و یا به اندازه تشییع جنازه پاشایی در چند سال پیش موضوعی نگرانکننده است. سریال مانکن داستان پسر جوانی به نام کاوه با بازی امیرحسین آرمان است که به دلیل بدهی های پدرِ زندانیِ خود وادار به تن فروشی شرعی میشود و به عقد زنی ثروتمند با بازی مریلا زارعی میشود.
اقبال سریال «مانکن» به کارگردانی «حسین سهیلی زاده» در جذب مخاطب به اندازه کامنتهای میلیونی «تتلو» و یا به اندازه تشییع جنازه پاشایی در چند سال پیش موضوعی نگرانکننده است. سریال مانکن داستان پسر جوانی به نام کاوه با بازی امیرحسین آرمان است که به دلیل بدهی های پدرِ زندانیِ خود وادار به تن فروشی شرعی میشود و به عقد زنی ثروتمند با بازی مریلا زارعی میشود.
همین خلاصه یک خطی داستان میتواند نمایانگر تعارض و تناقض شدید موضوع این سریال با سریالهای تلویزیونی صداوسیما باشد و حتی نیازی به تماشای کل سریال نیست و با تماشای حتی چند دقیقه از سریال میتوان شباهت این افتضاح فرهنگی با کلیپهای اینستاگرامی مبتذل را به وضوح تماشا کرد.
سریال مانکن، بیش از آنکه نمایش سبک زندگی مدرن و جدید جوان امروز باشد، نمایانگر تمام موضوعاتی است که تلویزیون به دلیل سویه یکطرفه از نمایش حتی قسمتی از آن سر باز زده است. وقتی در سریال تلویزیونی «پدر»، وقتی دو دختر با یک پسر در کلاسی تنها میشوند، پسر قهرمان و قدّیس سریال، مانند دیوانگان از پنجره بیرون میپرد و سیستم فرهنگی تلویزیون این حرکت را تا حد اقدامی آسمانی و آرمانی تقدیس میکند، هیچ بعید نیست که در آنتیتِز تلویزیون، فیلمی ساخته شود که موضوع «شوگر مامی» را به عنوان جذابیت به مخاطب عرضه کند.
یا وقتی تلویزیون با ساخت مضحک سریال ستایش، کلیه قواعد و تکنیکهای سینما را به سخره میگیرد، تولید سریالی با کیفیت نازل بصری و ضعف فاجعه بار ساختاری مانند «مانکن»، هیچ جای تعجبی ندارد.
از طرفی دیگر سریال «مانکن» در چنان فقر محتوایی و فرمی دستوپا میزند که حتی امکان نوشتن چند خط نقد را از منتقد میگیرد.
از طرفی دیگر سریال «مانکن» در چنان فقر محتوایی و فرمی دستوپا میزند که حتی امکان نوشتن چند خط نقد را از منتقد میگیرد.
موضوع فیلم آنقدر سخیف است و پرداخت این موضوع آنقدر مبتذل است که واقعا در هیچ مقیاسی قابل سنجیدن نیست.. حتی تصویربرداری و گریم این سریال نیز در مبتذلترین حالت ممکن است. واقعیت بازنموده در آن چیزی شبیه فحش حساب میشود و زیبایی شناسی تنها یک شوخی بانمک با کارگردان است.
ولی نکته نگران کننده هیچکدام از اینها نیست، وقتی دانشجویان در ساعت استراحت خود با گوشی، آخرین قسمت این سریال را دنبال میکنند و جوانان حتی نکته ها و تکه های سریالی چنین مبتذل را با شور و شعفی غریب برای یکدیگر تعریف میکنند، یعنی مطمئنا فاجعه ای در حال وقوع است.
نکته آنجاست که تلویزیون ملّی در استانداردهای چهل سال پیش در جا میزند. مخاطبین این سریال، همگی در سیستم آموزش و پرورش ایران درس خوانده اند و نکات تربیتی و اخلاقی حتی بالاتر از موضوعات درسی هر روز برای آنها تکرار شده است و از همه مهمتر این سبک سریال بینی و مواجهه با سریال نتیجه سالها مصرف محصولات صداوسیما است.
حالا مسئولین صداوسیما و سیاستگذاران فرهنگی میتوانند با خیال راحت، ضوابط پخش صداوسیما را سختگیرانه تر در نظر بگیرند و تبصره های جدید پیدا کنند و برای حفظ همان ضوابط، رویه سلبی خود مانند بلور کردن تصویر و حدف پلان و آباژور در فورگراند را ادامه دهند، فارغ از آنکه هیولای وحشتناک ابتذال، لحظه به لحظه بزرگتر میشود.
چند نکته درباره ی سریال مانکن
اگربه تیتراژ سریال «مانکن» توجه کنید چند نکته جلب توجه میکند؛ اول اینکه نویسنده ی سریال، بابک کایدان است، کسی که بیشتر از همه با منوچهر هادی همکاری کرده و علاوه بر فیلمنامه های طنزی که برای او نوشته (مثل رحمان ۱۴۰۰) در سریالهای تلویزیونی هم با او همکار بوده.
چند نکته درباره ی سریال مانکن
اگربه تیتراژ سریال «مانکن» توجه کنید چند نکته جلب توجه میکند؛ اول اینکه نویسنده ی سریال، بابک کایدان است، کسی که بیشتر از همه با منوچهر هادی همکاری کرده و علاوه بر فیلمنامه های طنزی که برای او نوشته (مثل رحمان ۱۴۰۰) در سریالهای تلویزیونی هم با او همکار بوده.
اما این روزها که «مانکن» در حال توزیع در شبکه ی خانگی است پخش یک سریال دیگر هم به نویسندگی کایدان شروع شده و جالب اینکه آن را منوچهر هادی ساخته؛ سریال «دل» تازهترین کار این دوست است و نام کایدان در تیتراژ آن هم به چشم میخورد.
اما جز این نکته دو نام دیگر هم هست که توجه تماشاگر را جلب میکند؛ اول محمدرضا فروتن است که بعد مدتها در یک سریال بازی کرده، او آخرین بار در «سرنخ» کیومرث پوراحمد بازی کرده بود و در سالهای اخیر حتی در سینما هم به سختی نقشی را برعهده میگرفت.
اما جز این نکته دو نام دیگر هم هست که توجه تماشاگر را جلب میکند؛ اول محمدرضا فروتن است که بعد مدتها در یک سریال بازی کرده، او آخرین بار در «سرنخ» کیومرث پوراحمد بازی کرده بود و در سالهای اخیر حتی در سینما هم به سختی نقشی را برعهده میگرفت.
«مانکن» درست در روزهایی پخش میشود که اکران فیلم «سمفونی نهم» محمدرضا هنرمند را هم روی پرده دارد. اما همبازی او در این سریال مریلا زارعی است، بازیگری که مثل محمدرضا فروتن اولینبار است در یک مجموعهی شبکه ی خانگی نقشی را بازی میکند.
زارعی که اصولا بازیگر گزیدهکاری است طی یک سال گذشته فقط یک فیلم، «ایده ی اصلی»، را بازی کرده و این سریال در واقع دومین کاری است که از او میبینیم. اما جز این دو نفر کلی نام مشهور دیگر هم در فهرست بازیگران دیده میشود؛ از امیرحسین آرمان که فعلا بازیگر تبلیغات یک برند لباس شده و مدام در تلویزیون حضور دارد تا فرزاد فرزین که به اندازه ی خوانندگی به سینما هم علاقه نشان میدهد.
حسین پاکدل، نازنین بیاتی، لیندا کیانی و... دیگر بازیگران مشهور این مجموعه هستند. تابه حال شانزده قسمت سریال پخش شده و اگر اطلاعات اولیه اعلام شده درست باشد ده هفته ی دیگر این مجموعه ادامه دارد.
منبع: روزنامه سازندگی
۰