جنجال حذف محتوای مربوط به روسیه از کتب درسی؛ ماجرا از چه قرار است؟

فرادید | همه چیز از رشته توئیت‌های عادل برکم، فعال صنفی معلمان و کارشناس آموزش و پرورش شروع شد. او در توئیتر خود ضمن اشاره به حذف و تغییر بخشی از محتوای کتاب‌های درسی دانش‌آموزان درباره تجاوز روسیه به خاک ایران، آن را اقدامی برای "تطهیر" این کشور در ذهن نوجوانان عنوان کرد. گرچه وزارت آموزش و پرورش این ادعای برکم را رد کرد، اما واکنش‌ها به این موضوع همچنان ادامه دارد.

به گزارش فرادید، عادل برکم، در یک رشته توییت تصاویری از نمونه‌های حذف و تغییر در محتوای کتاب‌های آموزش فارسی دانش‌آموزان رشته‌های ریاضی فیزیک، علوم تجربی، ادبیات و علوم انسانی و علوم و معارف اسلامی منتشر کرده است.

او در ادامه نوشت: " شاید این تغییرات در پی دیدگاهی باشند که سال گذشته محمد بطحایی، وزیر وقت آموزش و پرورش اعلام کرده بود. او طی سفری به مسکو، از آمادگی این وزارتخانه برای لحاظ کردن زبان روسی به عنوان زبان دوم در برخی مدارس خبر داده بود. "

برکم نوشت: " آقای «حسین طریقت» از دبیران ادبیات در مطلبی از حذف برخی مطالب با هدف «تطهیر روسیه» در اذهان کودکان منتشر کردند، که در ابتدا باور پذیر نبود، اما متاسفانه با بررسی کتب، شاهد سانسور عجیب تاریخ هستیم. "

اظهارات عادل برکم به سرعت میان کاربران شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد و واکنش‌های مختلف را به دنبال داشت. مهدی بهلولی، کارشناس مسائل آموزش و پرورش، در واکنش به تغییراتی که به دنبال تغییر روابط ایران و روسیه در کتاب‌های درسی به وجود آمده است، گفت: "این رویکردی علمی نیست، بلکه رویکرد سیاسی است که با توجه به وضعیت سیاسی کشور اطلاعات درست یا نادرست به دانش‌آموزان داده می‌شود. نتیجه این است که خانواده، دانش‌آموز، معلم و جامعه از آموزش و پرورش فاصله می‌گیرد. "

برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی در واکنش به این موضوع، خواستار پاسخگویی وزارت آموزش و پرورش شده اند. برخی نیز با یادآوری حذف بزرگان ادبیات از کتب درسی به وزارت آموزش و پرورش تاخته اند و گفته اند که در صورت صحت این وزارتخانه ضمن عذرخواهی باید مطالب تغییریافته را به حالت پیشین برگرداند.

پس از بالاگرفتن انتقاد‌ها به موضوع حذف محتوای مربوط به روسیه از کتب درسی، وزارت آموزش و پرورش هم در مقام پاسخ برآمد. حجت‌الاسلام علی ذوعلم، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در نشست خبری با اصحاب رسانه درباره حذفیات کتب درسی گفت: "این سازمان برای اعمال تغییرات در کتاب‌های درسی، مولف را در جریان می‌گذارد، اما مولف مسئول کتاب درسی نیست و فقط در تدوین آن به ما کمک می‌کند. "

وی ادامه داد: " نگاه مبنایی ما نسبت به آنچه در تاریخ اتفاق افتاده این است که جنایات روسیه تزاری قابل حذف نیست. یا در دوره شوروی سابق، نوع تعامل سلطه‌گرایانه بلوک شرق را انکار نمی‌کنیم و هرگز حذف نخواهیم کرد. اگر اکنون دولت روسیه با ما همکاری و تعامل دارد به معنی صرف نظرکردن مردم از بخشی از تاریخ نیست؛ دستکاری در تاریخ را قبول نداریم. "

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در ادامه سخنانش گفت که حذفیات در مورد روسیه در زمان مسئولیت او نبوده است، و افزود: "در هر حال بررسی‌های لازم را انجام می‌دهیم، همان طور که برخی تغییرات در کتاب‌های قبلی اتفاق افتاده بود و آن را بررسی کردیم و در مواردی اصلاحات لازم انجام شد، در این مورد هم اگر بررسی کنیم و مشخص شود تغییرات غیرمنصفانه است حتماً اصلاح خواهیم کرد. "

حسن ملکی معاون طراحی و تولید بسته‌های یادگیری سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی هم با اشاره به انتشار اخباری مبنی بر تطهیر روسیه در کتب درسی گفت: "کتاب را بررسی کردیم و مشخص شد که کارشناسان برای تعدیل حجم کتاب درسی عباراتی را از دروس مختلف کاسته‌اند لذا عباراتی حذف شده بود که هیچ ربطی به تطهیر روسیه نداشت که این‌ها باعث بدگمانی و رنج روانی افراد می‌شود. "

وی افزود: " این نوشته که منتشر شد به این معنی بود که گویی یک عده اینجا نشسته اند و مطالب مربوط به روسیه را در یکی از درس‌های پیرامون رشادت‌های عباس میرزا در پایه یازدهم را حذف کرده‌اند و دارند روسیه را تطهیر می‌کنند. "

معاون طراحی و تولید بسته‌های یادگیری سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی گفت: "این را که شنیدم ابتدا متعحب شدم که اگر کارشناسی اینگونه باشد جایش دیگر اینجا نیست، اما کتاب را بررسی کردیم و مشخص شد که کارشناسان برای تعدیل حجم کتب درسی عباراتی را از دروس مختلف کاسته‌اند تا کتاب چند صفحه‌ای تعدیل شود. از این درس هم عباراتی حذف شده بود که هیچ ربطی به تطهیر روسیه نداشت. این‌ها باعث بدگمانی و رنج روانی افراد می‌شود. "

وی اضافه کرد: "همانطور که گفته شد علت چنین اتفاقی، دوری ناقدان از صاحبان اثر است. "