علت تشنگی زیاد
وقتی بدن کم آب میشود، بزاق دهان را میگیرد و احساس خشکی دهان به وجود میآید. اگر در این مرحله کمبود آب جبران نشود، احساس ضعف، خستگی و سردرد ایجاد میشود. تشنگی در اصل علامت خطری برای کم شدن مایعات بدن است.
عطش همان تشنگی تعبیر میشود و تشنگی هم نیاز به نوشیدن آب است. این نیاز زمانی بروز پیدا میکند که بدن در مقابل کم آبی که با آن مواجه شده واکنش نشان میدهد. کم آب شدن بدن نیز زمانی رخ میدهد که آب دفع شده از بدن بیشتر از مقدار جذب آب باشد.
آنچه مسلم است همه برای ادامه حیات و فعل و انفعالات درون بدن به آب نیاز دارند و این میزان نیاز به طور متوسط ۸ تا ۰۱ لیوان است که در کودکان کمتر است، اما در بزرگسالان تغییری نمیکند. چه بسا افراد مسن که نسبت به نیاز بدن شان به آب کمتر حساس میشوند، اما باید ۸لیوان آب را حتما در طول روز مصرف کنند تا سلولهای بدن دچار کم آبی نشوند.
آب به طور معمول به دلیل تنفس، تعریق، ادرار و مدفوع از دست میرود. در همین زمان است که مکانیسم تشنگی به وجود میآید و بدن به نوعی نشان میدهد که به آب نیاز دارد؛ بنابراین نوشیدن آب کافی و فراوان بسیار اهمیت دارد. در فصول گرم سال و به ویژه تابستان که آب بیشتری از طرق مختلف از دست میرود، عطش و تشنگی زودتر بروز پیدا میکند.
خوردن ناگهانی آب فراوان میتواند مشکلات گوارشی و سوء هاضمه در فرد ایجاد کند. توصیه میشود بدن به چنین حالتی نرسد و هر نیم تا یک ساعت باید دست کم نیم فنجان آب به بدن رساند.
۱. کمآبی بدن (دهیدراسیون)
کمآبی بدن به این معناست که بدن آب کافی برای انجام فعالیتهایش ندارد. مهمترین نشانه کم آبی بدن تشنگی است. کمآبی بدن میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. ازجمله آنها میتوان به ورزشکردن، اسهال، استفراغ و عرق کردن بیشازحد اشاره کرد.
علاوهبر تشنگی، دیگر علائم کم آبی بدن عبارتاند از:
- تیرگی ادرار؛
- کمترشدن نیاز به دفع ادرار؛
- خشکی دهان؛
- خشکی پوست؛
- احساس خستگی و سرگیجه؛
- سردرد.
کودکانی که دچار کمآبی بدن میشوند نیز ممکن است علائم زیر را داشته باشند:
- نیامدن اشک یا اشک کم در هنگام گریهکردن؛
- خشکی و چسبندگی دهان؛
- کاهش دفعات رفتن به دستشویی یا کمتر خیسشدن پوشکها؛
- حساسیت و تنبلی.
۲. دیابت
«پُرنوشی» (polydipsia) تشنگی شدیدی است که هرگز فروکش نمیکند. این مشکل میتواند یکی از نشانه های دیابت باشد. درصورت ابتلا به دیابت، بدن مقدار کافی هورمون انسولین نمیسازد یا نمیتواند از آن بهخوبی استفاده کند. این امر موجب میشود مقدار بسیار زیادی قند (گلوکز) در بدن جمع شود. افزایش گلوکز موجود در ادرار، آب بیشتری را طلب میکند؛ در نتیجه، باعث میشود فرد بیش از قبل به دستشویی برود. در این حالت، بدن نیاز دارد که مایعات ازدسترفته را جبران کند.
علاوه بر تشنگی و نیاز بیشتر به دستشوییرفتن، دیگر علائم دیابت عبارتاند از:
- تاری دید؛
- احساس خستگی مفرط؛
- گرسنگی؛
- کاهش سرعت بهبود زخم و کبودیها.
۳. دیابت بیمزه
دیابت بی مزه برخلاف نامش ربطی به دیابت ندارد. دیابت بیمزه زمانی اتفاق میافتد که بدن نتواند مقدار کافی هورمونی را تولید کند که به کلیهها کمک میکند مقدار آب بدن را کنترل کند. تشنگی بیشازحد یکی از مهمترین علائم دیابت بیمزه است. همچنین کمآبی بدن و نیاز فوری به دستشوییرفتن از سایر علائم دیابت بیمزه هستند.
۴. خشکی دهان
احساس خشکی شدید در دهان میتواند موجب تشنگی شود. معمولا این اتفاق زمانی روی میدهد که غدههای دهان بزاق کمتری تولید کنند. این پدیده ممکن است براثر مصرف برخی داروها، درمانهای برخی بیماریها مانند سرطان، نشانگان شوگرن، آسیب عصبی به سر و گردن یا مصرف تنباکو اتفاق بیفتد.
درصورت تولیدنشدن بزاق کافی از غدد دهان، ممکن است علائم زیر نیز بروز کند:
- بوی بد دهان؛
- تغییر مزاج؛
- ناراحتی لثه؛
- چسبیدن رژ لب به دندان؛
- بزاق غلیظ و چسبناک؛
- سختی در جویدن.
۵. کمخونی (آنمی)
کمخونی ملایم احتمالا باعث تشنگی شدید نمیشود؛ اما با افزایش شدت آن احتمالا فرد به آب بیشتری نیاز خواهد داشت.
دیگر علائم کم خونی عبارتاند از:
- گیجی؛
- احساس ضعف و خستگی؛
- رنگپریدگی و زردی پوست؛
- افزایش ضربان قلب؛
- تعریق.
چگونه میتوان تشنگی را سرکوب کرد؟
پاسخ این پرسش به علت بروز تشنگی بستگی دارد. نوشیدن بیشتر آب بهترین اقدام برای شروع حل این مشکل است؛ اما اگر با مصرف آب هم احساس تشنگیتان برطرف نمیشود، نزد پزشک بروید. علت آن هر چیزی که باشد، نادیدهاش نگیرید. بیشتر مواردی که باعث بروز این وضعیت میشوند، قابلدرمان هستند.