چرا باید سبزیجات متنوع‌تری مصرف کنیم؟

تنوع چاشنی زندگی است، اما وقتی نوبت به سبزیجات می‌رسد انگار بیشتر مردم به خصوص در بریتانیا با چنین تنوعی موافق نیستند. همه می‌دانیم که باید روزانه حداقل ۵ نوبت میوه و سبزیجات بخوریم، اما آیا لازم است قانون دیگری هم به آن اضافه کنیم: انواع مختلفی از میوه‌ها و سبزیجات بخوریم؟

بنیاد تغذیهٔ بریتانیا به تازگی با استفاده از نتایج تحقیقات مرکز پژوهش تغذیه و رژیم غذایی، آمار عجیبی اعلام کرده است: ۵۰ درصد از سبزیجات مصرفی مردم بریتانیا فقط از چهار نوع تشکیل شده است: نخود فرنگی، گوجه‌فرنگی (بله، می‌دانیم که در واقع میوه است)، پیاز و هویج.

از کارشناسان پرسیدیم که چنین نتیجه‌ای چه معنایی برای تندرستی ما دارد و کمی تنوع دادن چه فایده‌هایی برای ما خواهد داشت.

خبر خوب: ترکیب این چهار نوع سبزیجات خیلی هم خوب است
گونتر کوهله استاد تغذیه دانشگاه ردینگ انگلیس می‌گوید که این چهار نوع سبزیجات وقتی با هم مصرف شوند مجموعه‌ای حاضر و آماده از مواد غذایی و ویتامین‌ها را تأمین می‌کنند. "این سبزیجات فایده‌های گوناگونی دارند. نخود‌فرنگی و هویج مقدار زیادی فیبر دارند و هویج ویتامین آ و گوجه‌فرنگی و پیاز ویتامین ث دارند... من فکر می‌کنم این‌ها انتخاب‌های خیلی مناسبی هستند، هرچند کمی تکراری و ملال‌آور".

این گروه برگزیده چه چیزی کم دارد؟
مهم این است که انواع مختلفی از سبزیجات بخوریم و از نظر پروفسور کوهله جای یک گروه از سبزیجات در این میان خالی است. "در این میان هیچ نوع سبزیجات برگ‌سبز نیست. باید منبعی برای اسید فولیک هم باشد، سبزیجاتی با برگ‌های تیره مثل کلم بروکلی و بروکسل".

چرا باید سبزیجات متنوع‌تری مصرف کنیم؟
دکتر سیمون استینسون، پژوهشگر تغذیه از بنیاد تغذیه بریتانیا می‌گوید: "میوه‌ها و سبزی‌ها فقط یک‌سوم غذای روزانه ما را تشکیل می‌دهند. آن‌ها مواد معدنی و ویتامین‌های بدن ما وهم‌چنین فیبر مورد نیاز ما که برای سلامت روده‌ها ضروری است را تأمین می‌کنند".

او ادامه می‌دهد: "مهم این است که به دنبال گوناگونی بیشتری باشیم، با رنگ‌های گوناگون، چون هر نوع میوه و سبزی مقدار و ترکیبات مختلفی از مواد غذایی ضروری برای بدن ما دارد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد مصرف بیشتر میوه و سبزیجات خطر ابتلا به چندین بیماری را کاهش می‌دهد از جمله بیماری دیابت نوع ۲".
'
او نتیجه می‌گیرد: "بیشتر میوه‌ها و سبزی‌ها به طور طبیعی کالری و چربی کمی دارند از این رو مصرف مقدار زیادی از آن‌ها همراه با وعده‌های غذایی یا به عنوان میان‌وعده به ما کمک می‌کند وعده‌های غذایی خوشایندی با کالری کمتر داشته باشیم".

چرا چنین دامنه محدودی از سبزیجات مصرف می‌کنیم؟
پروفسور کوهله اصلاً فکر نمی‌کند که این به دلیل تنبلی یا بی‌علاقگی ما باشد: "شما به غذا‌ها عادت می‌کنید و همینطور به خوردن وعده‌های غذایی مشابه و وقتی افراد برای خودشان آشپزی می‌کنند آن غذایی را می‌پزند که خوب بلدند و همیشه درست می‌کنند. البته هزینه هم در این میان نقش دارد. آیا مایلیم که برای خریدن سبزیجاتی که نمی‌شناسیم پول بدهیم و غذایی درست کنیم که دوست نداریم؟ "

پروفسور کوهله می‌گوید: "کمتر از یک‌سوم بزرگسالان در بریتانیا روزانه حداقل پنج وعده میوه و سبزیجات می‌خورند (۸۰ گرم میوه و سبزیجات برابر با یک وعده است). برای افراد وارد کردن مقدار بیشتری میوه و سبزیجات در رژیم غذایی آسان نیست به ویژه اینکه دوران همه‌گیری ویروس کرونا اثراتی هم بر وضعیت مالی و اقتصادی مردم گذاشته است".

چطور می‌توانید با روشی ارزان میوه و سبزیجات تازه‌ای را امتحان کنید؟
پروفسور کوهله می‌گوید: "سبزیجات و میوه‌های منجمد، خشک یا کنسرو شده هم می‌توانند جزو پنج وعده میوه و سبزیجات روزانه شما به حساب آیند و با آن‌ها می‌توانید حجم و مقدار هر وعده را بیشتر کنید.

می‌توانید سبزیجات منجمد یا حبوبات کنسرو‌شده (که ارزان و کم‌چربی هستند و می‌توانند یکی از وعده‌های پنجگانه روزانه به حساب آیند) را به وعده‌های غذایی مثل اسپاگتی یا خورش اضافه کنید. هم‌چنین می‌توانید میوه‌ها و سبزیجات "بدقواره" بخرید که در خیلی از فروشگاه‌ها با قیمت ارزان‌تری عرضه می‌شوند یا از بازار‌های محلی خرید کنید".

پروفسور کوهله می‌گوید: "فقط به این دلیل که روی بعضی سبزیجات برچسب "غذای برتر" زده‌اند خود را مجبور به خریدن سبزیجات گران‌قیمت نکنید. من به این مواد‌غذایی برتر که از سبزیجات معمولی گران‌تر هستند، باور ندارم. به جای این که بگوییم "این‌ها بهترین و سالم‌ترین مواد غذایی هستند" بهتر است بگوییم انواع مختلفی از سبزیجات را مصرف کنیم.

او نتیجه‌گیری می‌کند: "استفاده از بعضی سبزیجات گاهی رواج پیدا می‌کند و بعد از رونق می‌افتد، یادم هست زمانی سیر و پیاز چقدر محبوب شده بود و انواع مکمل‌های غذایی با سیر عرضه می‌شد. به خاطر دارم که دوره‌ای هم ناگهان چغندر برگی محبوب شد و جالب اینجاست که در دوران کودکی، مادر و پدر من حتی طرف آن هم نمی‌رفتند، چون هیچ کس آن را دوست نداشت.

گاهی در برنامه‌های تلویزیونی غذایی درست می‌کنند که در آن سبزی خاصی به کار رفته است و ناگهان معروف می‌شود یا در مورد بعضی سبزیجات بازاریابی و تبلیغات انجام می‌شود. "

ممکن است سبزی خاصی را کنار گذاشته باشید، چون آن را یک بار امتحان کردید و خوش‌تان نیامده است. اما پروفسور کوهله می‌گوید بهترین کار این است که آن را دوباره امتحان کنید و طور دیگری آماده کنید.

"من دختر کوچولویی دارم و هر بار غذای جدیدی را امتحان می‌کند می‌گوید "بدمزه" است بعد از چند بار امتحان کردن به نظرش خوشمزه می‌آید. ما بزرگسالان هم باید همین کار را بکنیم".

"من هرگز حبوبات را دوست نداشتم، اما دوست داشتم دخترم آن‌ها را بخورد. پس خودم آن‌ها را دوباره امتحان کردم و وانمود کردم که خیلی هم خوشمزه است و آنقدر‌ها هم بد نبود. ذائقه در گذر زمان تغییر می‌کند. باید میل به آزمودن خوراک‌های جدید را در خودمان زنده نگه داریم و به صورت‌های مختلفی آن‌ها را آماده و مصرف کنیم.

در دوران کودکی من سبزیجات را "برای ایمنی" دو ساعت می‌پختند و من از این سبزیجات پخته متنفر بودم! خودم یاد گرفتم که سبزیجات را مدت کوتاه‌تری بپزم تا تردی خود را از دست ندهند و اینطوری آن‌ها را دوست دارم. به طور معمول آدم‌ها مشکلی با خوردن سبزیجات ندارند، مشکل شیوه آماده کردن و پختن آنهاست".