محمود فرشچیان؛ آقای نقش، از فرش تا عرش
محمودِ جوان جز نقاشی، در طراحی فرش و هنر سرامیک هم دستی بر آتش داشت. چنان دستی که حضرت استاد، گلدان دستساخته بیست سالگی او را بهعنوان نمونهای از هنر معاصر ایران به آرتور آپهام پوپ، ایرانشناس امریکایی هدیه کرد.
کد خبر :
۷۶۳۳۲
بازدید :
۱۹۵۷
حمیدرضا محمدی | دین و هنر دو عنصر جداییناپذیر زندگیاش هستند. خودش میگوید که از وقتی جهان پیرامونش را فهم کرده، پدر و مادرش را همعنان با مذهب یافته است. بیسبب هم نیست که قاطبه آثارش وامپذیر از مفاهیم تشیع و مقدسات آن است.
«محمود فرشچیان»زاده اصفهان است، به تاریخ چهارم بهمن ۱۳۰۸. شهری که به هر طرفش بروی، مظاهر هنر بر تو میبارد و اگر شاعر یا هنرمند نشوی جای تعجب دارد.
پدرِ تاجرش، هنر را پاس میداشت و فرزند را که مستعد دید، نزد یکی از نگارگران شهیر آن شهر سپرد. او، میرزا آقا امامی اصفهانی بود که احیای هنر سوخت معرق مدیون اوست، ولی پس از چندی خود او، محمود را به یکی از شاگردان بلافصل کمالالملک یعنی مدیر هنرستان هنرهای زیبای اصفهان معرفی کرد که عیسی بهادری نام داشت که بسیاری حفظ هنرهای سنتی ایرانی را مدیون مساعی او میدانند.
او کشف کرد آنچه باید میکرد و هنر شاگرد پرورده شد. محمودِ جوان جز نقاشی، در طراحی فرش و هنر سرامیک هم دستی بر آتش داشت. چنان دستی که حضرت استاد، گلدان دستساخته بیست سالگی او را بهعنوان نمونهای از هنر معاصر ایران به آرتور آپهام پوپ، ایرانشناس امریکایی هدیه کرد.
نخستین نمایشگاه آثارش را وقتی نوزده سال بیشتر نداشت در انجمن فرهنگی ایران و انگلیس واقع در حوالی خیابان فردوسی برگزار کرد و دو سال بعد عزم سفر اروپا کرد. هفت سال در وینِ اتریش ماند و هنر مدرن مغربزمین را زیرورو کرد. وقتی در سال ۱۳۳۶ بازگشت، تدریس را در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران آغاز کرد.
بیشک مهمترین آفریده او را باید تابلوی عصر عاشورا دانست که همه مختصات آن هنگام را دارد. او همچنین آهوی حضرت ضامن آهو را هم نقش کرده است. به نقش درآوردن ولادت حضرت امیرالمؤمنین و یتیم نوازی آن حضرت و واقعه غدیر خم هم کار اوست.
شهید هم نام اثر شگفتانگیز دیگر اوست و این اواخر هم، شام غریبان را خلق کرد که از میان همه آنها، پانزده اثر را به موزه آستان قدس رضوی هدیه کرد و پنجاه اثر هم در موزهای که به نامش در یکی از عمارات مجموعه سعدآباد ایجاد شده، در معرض دید عموم جای گرفته است. جز این، افتخار طراحی ضرایحِ نوینِ حضرت ثامنالائمه و حضرت سیدالشهدا هم نصیب او شده است.
فرشچیان از معدود نقاشان معاصر ایران است که آثارش در برجستهترین موزههای جهان به نمایش گذاشته شده و موزه هنرهای معاصر تهران - و چند موزه دیگر ایران -، موزه لیندن جانسون امریکا، موزه ژنرال ارنستو ژیسل ایتالیا، موزه شاهزاده اکی هی تو ژاپن، موزه لعل بهادر شاستری هند، موزه هنر استانبول ترکیه، موزه لاهور پاکستان، موزه هنرهای زیبای الجزایر، گالری هنرهای زیبای اروپا وین اتریش، گالری هنر مولر مونیخ آلمان و بسیاری دیگر، دستکم میزبان دائمی یک اثر از این چهره ماندگار شدهاند. او البته در مهمترین رویدادهای هنر دنیا واجد تجلیل دانسته شده است که نخستین آن را که مدال طلای جشنواره بینالمللی هنر بلژیک بود در ٢٩ سالگی نصیب خود کرد.
حیف است توصیف «استوارت کری ولش» (stuart cary welch)، مجموعهدار و پژوهشگر هنر اسلامی را درباره او نخوانیم و ندانیم: «اگر این هنرمند پرتوان خلاق ایران قرن بیستم، استاد گمنام در دوره صفوی سده شانزدهم میبود، نگارندگان تاریخ هنر او را استاد پرندگان مینامیدند. محمود فرشچیان، نقاشیها و طراحیهایش با همه پیوندی که با سنتهای ایرانی دارند، متعلق به این روزگارند.
وی استاد پژوهندهای است که با احاطه کامل بر گنجینه دیرپای هنر سنتی ایران طی مسافرتهای متعدد، هنر اروپا و امریکا را نیز بخوبی مطالعه کرده و به عصر بینالمللی هنر خو گرفته است. اگر فرشچیان نه در سال ۱۳۰۸ شمسی در اصفهان، بلکه در سال ۱۵۰۰ میلادی در تبریز یا هرات به دنیا آمده بود و نقش و نگارهایش از مایههای جهانی کمتری برخوردار میشدند، در آن صورت میتوانست در دربار شاهطهماسب همکار گرانقدری برای سلطان محمد، میر مصور یا میرزا علی باشد. این استادان بزرگ عصر صفوی، نقاشیهای فرشچیان را میستودند، همچنان که او اکنون پس از قرنها آثار آنان را ارج مینهد.»
عمر محمود فرشچیان به صحت و سلامت، دراز باد...
منبع: روزنامه ایران
۰