عبدالعظیم قریب؛ دستورنویس نوین
آشنایی با چندین زبان خارجی او را توانمند ساخت و بر آن داشت که دستور زبان فارسی را که تا آن زمان به صورت سنتی گردآوری شده بود به شیوه نوین و بر پایه سنجه‌های اروپایی سامان دهد.
کد خبر :
۷۸۴۱۰
بازدید :
۴۳۳۳
۵۵ سال پیش در سوم فروردین عبدالعظیم قریب در شهر ری درگذشت. به واسطه چندین زبانی که آموخته بود توانست دستور زبان فارسی را در قالبی نو پیاده کند. عبدالعظیم قریب در در گَرَکان نزدیکی آشتیان زاده شد. پدرش سراینده اشعار مذهبی بود و او هم در خانواده باورمندی رشد کرد.
پس از تحصیلات ابتدایی در زادگاه، به تهران رفت و نزد میرزا طاهر تنکابنی و مرحوم آقا سید احمد قاهانی زبان و ادبیات عرب، فرانسوی، علم اصول، هیأت و نجوم را شاگردی کرد و دیری نپایید که آموزگار رسمی در وزارت معارف شد.
۲۲ ساله بود که در دارالفنون و دارالمتعلمین (دانش‌سرای عالی وقت) و سپس مدرسه علوم سیاسی و دانشکده ادبیات دانشگاه تهران به تدریس پرداخت.
همزمان در کلاس‌های زبان آلمانی شرکت می‌کرد تا از روش‌هایی تدریس نوین آگاه شود.
۲۶ ساله بود که با مدرسه نظام هم همکاری آموزشی داشت.
بر اثر سانحه‌ای پای چپش آسیب دیده بود و تا پایان عمر از آن درد می‌کشید.
آشنایی با چندین زبان خارجی او را توانمند ساخت و بر آن داشت که دستور زبان فارسی را که تا آن زمان به صورت سنتی گردآوری شده بود به شیوه نوین و بر پایه سنجه‌های اروپایی سامان دهد.
برای مدارس کتاب دستور تهیه کرد و نتیجه تلاش و کار ماندگارش کتاب دستوری معروف به "دستور پنج استاد" است. چهار استاد دیگر رشید یاسمی، بدیع الزمان فروزانفر، محمدتقی بهار و جلال الدین همایی هستند که با همکاری آن‌ها نخستین کتاب منسجم دستور زبان فارسی به روش نوین تهیه شد.
در این کتاب همه اجزای مطرح حتا "دستور" و "زبان" تعریف شده و برای نمونه برای نخستین بار "اقسام کلمه" صورت منسجم به ۹ بخش تقسیم شده‌اند: اسم، صفت، کنایه، عدد، فعل، قید، حرف اضافه، حرف ربط و صوت.
دستورالعمل‌هایی هم برای نظام نوشتاری ذکر شده که حتی برای امروزیان هم راهگشاست.
احمد خوش‌نویس در سال ۱۳۵۰ به سبب استقبال بسیار از این اثر آن را خوش نوشت و توسط کتابخانه مرکزی منتشر کرد.
او برای تدریس زبان و ادبیات در دانشگاه تهران نسخه‌های خطی بسیاری را پژوهید و به نسخه‌برداری و فهرست‌نویسی آن‌ها پرداخت و در گزیده‌هایی از بهترین نمونه‌های نظم و نثر را با عنوان "فرائد الادب" گرد آورد.
۶۸ ساله بود که نشان ویژه دانشگاه تهران را دریافت کرد.
عبدالعظیم قریب در سن ۸۶ سالگی در نزدیکی تهران درگذشت.
پس از تحصیلات ابتدایی در زادگاه، به تهران رفت و نزد میرزا طاهر تنکابنی و مرحوم آقا سید احمد قاهانی زبان و ادبیات عرب، فرانسوی، علم اصول، هیأت و نجوم را شاگردی کرد و دیری نپایید که آموزگار رسمی در وزارت معارف شد.
۲۲ ساله بود که در دارالفنون و دارالمتعلمین (دانش‌سرای عالی وقت) و سپس مدرسه علوم سیاسی و دانشکده ادبیات دانشگاه تهران به تدریس پرداخت.
همزمان در کلاس‌های زبان آلمانی شرکت می‌کرد تا از روش‌هایی تدریس نوین آگاه شود.
۲۶ ساله بود که با مدرسه نظام هم همکاری آموزشی داشت.
بر اثر سانحه‌ای پای چپش آسیب دیده بود و تا پایان عمر از آن درد می‌کشید.
آشنایی با چندین زبان خارجی او را توانمند ساخت و بر آن داشت که دستور زبان فارسی را که تا آن زمان به صورت سنتی گردآوری شده بود به شیوه نوین و بر پایه سنجه‌های اروپایی سامان دهد.
برای مدارس کتاب دستور تهیه کرد و نتیجه تلاش و کار ماندگارش کتاب دستوری معروف به "دستور پنج استاد" است. چهار استاد دیگر رشید یاسمی، بدیع الزمان فروزانفر، محمدتقی بهار و جلال الدین همایی هستند که با همکاری آن‌ها نخستین کتاب منسجم دستور زبان فارسی به روش نوین تهیه شد.
در این کتاب همه اجزای مطرح حتا "دستور" و "زبان" تعریف شده و برای نمونه برای نخستین بار "اقسام کلمه" صورت منسجم به ۹ بخش تقسیم شده‌اند: اسم، صفت، کنایه، عدد، فعل، قید، حرف اضافه، حرف ربط و صوت.
دستورالعمل‌هایی هم برای نظام نوشتاری ذکر شده که حتی برای امروزیان هم راهگشاست.
احمد خوش‌نویس در سال ۱۳۵۰ به سبب استقبال بسیار از این اثر آن را خوش نوشت و توسط کتابخانه مرکزی منتشر کرد.
او برای تدریس زبان و ادبیات در دانشگاه تهران نسخه‌های خطی بسیاری را پژوهید و به نسخه‌برداری و فهرست‌نویسی آن‌ها پرداخت و در گزیده‌هایی از بهترین نمونه‌های نظم و نثر را با عنوان "فرائد الادب" گرد آورد.
۶۸ ساله بود که نشان ویژه دانشگاه تهران را دریافت کرد.
عبدالعظیم قریب در سن ۸۶ سالگی در نزدیکی تهران درگذشت.
منبع: دویچه وله
۰
