مقبرۀ حسن صباح کجاست؟
حسن صباح از رازآمیزترین چهره‌های تاریخ ایران و اسلام است؛ مردی که قیام خود علیه قدرت‌های روزگارش را از قلۀ مه‌آلود الموت رهبری می‌کرد و روایات کتاب‌های تاریخ دربارۀ او آنچنان به افسانه‌ها آمیخته‌اند که تشخیص واقعیت از دروغ در آن‌ها آسان نیست.
فرادید| حسن صباح در سال 445 قمری، نزدیک به هزار سال قبل، در شهر قم به دنیا آمد. او در جوانی با عقاید اسماعیلیان آشنا می‌شود و پس از سفر به مصر و ملاقات با بزرگان خلافت فاطمی به ایران بازمی‌گردد تا به تبلیغ عقاید اسماعیلی و ارزیابی وضعیت سیاسی و اجتماعی ممالک اسلامی مشغول شود.
به گزارش فرادید؛ نهایتا حسن در سال 483 قمری و زمانیکه حدودا 38 سال دارد، با تصرف قلعۀ الموت و در اختیار گرفتن آنجا، قیام خود را به شکلی رسمی علیه حکومت سلجوقیان آغاز می‌کند.
موقعیت قلعۀ الموت و شیوۀ مبارزۀ اسماعیلیان، این قلعه را در برابر نفوذ و هجوم دشمنان تقریبا شکست‌ناپذیر کرده بود؛ به طوری که تا حدود 140 سال بعد از مرگ حسن صباح نیز همچنان جانشینان پیاپی او به حکومت در این قلعه ادامه می‌دادند.
حسن صباح در سال 518 قمری، پس از آنکه یکی از یارانش به نام «کیا بزرگ امید» را به جانشینی خود تعیین کرد از دنیا رفت و در قلعۀ الموت یا در نزدیکی آن به خاک سپرده شد.
مقبرۀ حسن تا زمان تصرف الموت به دست مغولان در سال 654 محل زیارت پیروان مذهب اسماعیلی بود و سایر حاکمان الموت نیز از جمله کیا بزرگ امید در کنار همین مقبره به خاک سپرده می‌شدند.
اما از زمانی که مغولان این مقبره را ویران کردند، نشان آن در تاریخ گم شد و هنوز کسی از محل دقیق آن اطلاع ندارد.
در یکی دو دهۀ اخیر کاوش‌هایی در محوطۀ تاریخی الموت صورت گرفته اما هیچ یک از آن‌ها به کشف مقبرۀ حسن صباح منجر نشده است. آخرین اخبار در این رابطه به سال 1397 برمی‌گردد.
در کاوش‌های سال 97، آنطور که حمیده چوبک باستان‌شناس و سرپرست کاوش‌های الموت گفته بود، آثاری از جمله کاشی‌های مربوط به سال 678 قمری به دست آمد که نشان می‌داد بعد از ویرانی قلعه به دست مغولان، بار دیگر اسماعیلیان به آنجا بازگشته‌اند و آثاری نیز از خود به جا گذاشته‌اند.
اما در همان زمان اعلام شد که با وجود انجام چهارده فصل کاوش در این محوطه، هرگز اثری از مقبرۀ حسن صباح به دست نیامده است.
