گیاهی از خانوادۀ «آناناس» که ممکن است «پرنده و گوسفند» بخورد!

فرادید| خوردنِ گوسفند جزو ویژگی‌های رایجی نیست که گیاهان را معروف کند. گذشته از این، افراد زیادی در مورد پویا چیلِنسیس (Puya chilensis) و شایعات «گوسفندخواری» آن چیزی نشنیده‌اند. 

به گزارش فرادید، پی. چیلنسیس (P. chilensis) یک گیاه بومی شیلی مرکزی است و معمولاً در دامنه‌های خشک رشته‌کوه آند در ارتفاع ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ متری یافت می‌شود. این گیاه که می‌تواند تا ارتفاع 5 متر نیز رشد کند، از اعضای خانواده گیاهان بروملیاد است، یعنی از بستگان نزدیک آناناس به حساب می‌آید.

با این حال، پی. چیلنسیس به اندازه آناناس بی‌خطر و دوست‌داشتنی نیست. برگ‌های نوک تیز این گیاه، خارهای تیزی دارد که می‌توانند گوسفندان، پرندگان و سایر حیوانات رهگذر را به دام بیاندازند. در نهایت، حیوان به دام افتاده از گرسنگی می‌میرد و در پای گیاه شروع به تجزیه شدن می‌کند و مواد مغذی آزادشده از این فرایند جذب ریشه این گیاه می‌شوند. دست‌کم یکی از فرضیات موجود دربارۀ این گیاه همین است! 

درباره این موضوع، مطالب علمی زیادی وجود ندارد، گرچه گزارش‌های بسیار مشابهی در مورد یکی دیگر از اعضای همین گونه گیاهی وجود دارد که دارای برگ‌های خاردار است؛ گیاهی به نام پویا رایموندی (Puya raimondii) که بیشتر به نام «ملکه آند» شناخته می‌شود. 

یک مطالعه مربو به سال ۱۹۸۰ توضیح داده که چگونه پرندگان مرده داخل شاخ و برگ‌های خاردار پویا رایموندی یافت می‌شوند. محققان در ۱۷ گیاهی که با آن‌ها برخورد کردند، در مجموع ۴۴ پرنده مرده یافتند که داخل این گیاه به دام افتاده بودند، از جمله یک جغد سینه خالدار مرده. 

«تقریباً تمام پرندگان مرده در بین خارهای متعدد و برگ‌های بهم فشرده یا مجاور تنه در پایه برگ‌ها گیر افتاده بودند.» 

«مکانیسم این اتفاق زمانی آشکار شد که ما تلاش کردیم اجساد مرده را از گیاه جدا کنیم که البته در این کار موفق نشدیم. دستی که برای برداشتن جسد دراز میشد بلافاصله به چندین خار خمیده گیر می‌کرد. تنها راه برداشتن اجساد بدون آسیب زدن به گوشت دست یا لباس این بود که دست را بیشتر به داخل گیاه دراز کنیم.» 

این مشاهدات عجیب، محققان را به این نتیجه رساند که این گیاه احتمالاً از این پرندگان در حال تجزیه، مواد مغذی دریافت می‌کند. «فرضیه دیگر ما این بود که این گیاهان ممکن است از ارتباط با پرندگان از طریق جذب مواد مغذی محلول در فضولات آن‌ها و شاید از بدن در حال تجزیه آن‌ها سود می‌برند.» 

دانشمندان دیگر حدس می‌زنند دست‌کم سه گونه دیگر از آناناسیان نیز ممکن است از این استراتژی منحصر به فرد جذب مواد مغذی استفاده کنند. اگر درست باشد، ثابت می‌شود اعضای خانواده آناناسیان در واقع گیاهان «پیش‌گوشت‌خوار» هستند؛ صفتی که شاید منجر به تکامل گیاهان گوشت‌خوار واقعی مانند ونوس مگس‌خوار و گیاه کوزه‌دار شده باشد. گل‌دهی پی. چیلنسیس یا گیاه گوسفندخوار بسیار شبیه پویا رایموندی می‌تواند مدت زیادی طول بکشد، اما گل آن بسیار جذاب است. گل دادن این گیاه حدود ۱۵ سال طول می‌کشد. این گل زرد رنگ تا ۲ متر ارتفاع دارد.

مترجم: زهرا ذوالقدر