کشف قمرهای جدید در اطراف نپتون و اورانوس
ستاره‌شناسان یک قمر جدید را در اطراف اورانوس و دو قمر را نیز در حال گردش به دور نپتون پیدا کرده‌اند و می‌گویند این قمرها، اولین قمرهایی هستند که در یک دهه گذشته در حال چرخش به دور این سیاره‌ها دیده شده‌اند و کم‌نورترین قمرهایی هستند که تاکنون دیده شده‌اند.
ستاره‌شناسان برای اولین بار در یک دهه اخیر، قمرهای جدیدی را در اطراف سیاره‌های اورانوس و نپتون مشاهده کرده‌اند. قمرهای مشاهده شده، کم‌نورترین قمرهایی هستند که تاکنون به دور یک سیاره دیده شده‌اند و یک ایده دیرینه را درباره وجود قمرها در منظومه شمسی ثابت می‌کنند.
«اسکات شپرد»(Scott Sheppard) پژوهشگر «مؤسسه علوم کارنگی»(CIS) و همکارانش، این قمرها را با استفاده از «تلسکوپ بزرگ ماژلان»(GMT) در شیلی یافتند و آنها را با استفاده از چندین تلسکوپ بزرگ دیگر در سراسر جهان تأیید کردند.
شپرد گفت: ما تقریبا چهار برابر عمیق‌تر از پژوهشگران پیشین به قمرها نگاه کردیم. این قمرها فقط نقاط نورانی ضعیف و کم‌نور هستند.
زمانی که به دنبال قمر هستید، فقط می‌توانید با حداکثر نوردهی حدود پنج دقیقه پیش از نوردهی بیش از اندازه و حرکت کردن قمر، از آن عکس بگیرید. شپرد و گروهش با ثبت تعداد زیادی از این عکس‌های پنج دقیقه‌ای پشت سر هم، ساعت‌ها مشاهده و سپس ترکیب کردن قسمت‌های کم‌نور عکس‌ها، این مشکل را حل کردند. این کار به آنها امکان داد تا نقاط کم‌نور را که از کم‌نورترین قمرهای کشف‌شده تا به امروز و کوچک‌ترین قمرهای کشف‌شده در اطراف سیاره‌های مربوطه تابیده شده‌اند، تشخیص دهند.
قمر جدید اورانوس که اولین قمر کشف‌شده در اطراف غول یخی در بیش از دو دهه اخیر و احتمالا کوچک‌ترین قمر آن است، فقط هشت کیلومتر عرض دارد. ۶۸۰ روز طول می‌کشد تا یک مدار این قمر به دور اورانوس کامل شود. در مقایسه، یکی از قمرهای مریخ به نام «دیموس»(Deimos) که یکی از کوچک‌ترین قمرهای شناخته‌شده در منظومه شمسی است، ۱۳ کیلومتر عرض دارد.
براساس بیانیه مؤسسه علوم کارنگی، قمر جدید این سیاره سبز-آبی در حال حاضر «S/2023 U1» نامیده می‌شود اما در انتظار نامگذاری از روی یکی از شخصیت‌های آثار «شکسپیر» است.
قمر جدید اورانوس
قمر جدید نپتون که درخشان‌تر است، به طور موقت «S/2002 N5» نامیده می‌شود. به نظر می‌رسد که این قمر تازه کشف شده با عرض ۲۳ کیلومتر در یک مدار ۹ ساله به دور نپتون باشد. قمر کم‌نورتر که در حال حاضر نام «S/2021 N1» را به خود اختصاص داده است، ۱۴ کیلومتر عرض دارد و هر ۲۷ سال یک بار به دور نپتون می‌چرخد. هر دو قمر نپتون در آینده نام‌های دائمی خواهند داشت که براساس نام خدایان دریا و الهه‌های طبیعت موسوم به «نیمف»(Nymph) در اساطیر یونان انتخاب می‌شوند.
سه قمر جدید روز ۲۳ فوریه توسط «مرکز بررسی ریزسیاره‌ها»(MPC) تحت نظارت «اتحادیه بین‌المللی ستاره‌شناسی»(IAU) معرفی شدند که مسئول جمع‌آوری کردن مشاهدات درباره سیاره‌ها، دنباله‌دارها و قمرهای منظومه شمسی است.
شپرد گفت: قمرهای جدید، کم‌نورترین قمرهایی هستند که تاکنون در اطراف این دو سیاره غول‌پیکر یخی با استفاده از تلسکوپ‌های روی زمین پیدا شده‌اند. برای آشکار کردن چنین اجرام کم‌نوری، به روش خاصی از پردازش تصویر نیاز بود.
شپرد اولین بار در نوامبر سال گذشته در حالی که از تلسکوپ ماژلان استفاده می‌کرد، قمر جدید اورانوس را تشخیص داد. مشاهدات او که یک ماه بعد با پیش‌بینی‌های دانشمندان «آزمایشگاه پیش‌رانش جت»(JPL) ناسا در مورد مدار احتمالی قمر جدید همراه شدند، این یافته را تایید کردند.
بر اساس بیانیه مؤسسه علوم کارنگی، تعیین کردن مدار قمر کم‌نورتر نپتون، نیازمند زمان رصد ویژه در شرایط بسیار بکر با «تلسکوپ بسیار بزرگ»(VLT) اروپا در شیلی و «رصدخانه جمنای»(Gemini Observatory) در هاوایی بود. شپرد و همکارانش با استفاده از این تلسکوپ‌ها، یک مجموعه از نوردهی‌های پنج دقیقه‌ای را در بازه‌های سه تا چهار ساعته انجام دادند. این عکس‌ها بعدا به گونه‌ای لایه‌بندی شدند که سه قمر تازه کشف‌شده، خود را به صورت واضح‌تر نشان دادند.
هر سه قمر دارای مدارهای به شکل تخم‌مرغ هستند که به سوی غول‌های یخی خود متمایل می‌شوند. این بدان معناست که آنها در اطراف سیاره میزبان خود به دنیا نیامده‌اند، بلکه بعدا توسط گرانش تصرف شده‌اند.
منبع: ایسنا
