آبراکادابرا! تاریخ مرموز یک کلمۀ جادویی، از پاپیروس‌های مصری تا هری پاتر

فرادید| این کلمه به خودی خود عجیب است و اکنون در فرهنگ عامه به یک نماد تقریباً بین‌المللی از انجام یک کار غیرممکن تبدیل شده است. در حالی که کارشناسان در مورد منشأ دقیق «آبراکادابرا» بحث می‌کنند، جای تردید نیست که این کلمه بسیار قدیمی است.

به گزارش فرادید؛ آبراکادابرا برای اولین بار حدود 1800 سال قبل در نوشته‌های کوئینتوس سرنوس سامونیکوس (Quintus Serenus Sammonicus) به عنوان یک «درمان جادویی» برای تب ظاهر شد؛ در آن زمان تب می‌توانست علامتی بسیار جدی برای بیمار‌های کشنده باشد.

او معلم دو کودک به نام‌های گتا و کاراکالا بود که بعدها هر دو به مقام امپراطوری روم رسیدند؛ موقعیت ممتاز او در یک خانواده اشرافی ثروتمند به سخنان او اهمیت بیشتری بخشیده بود.

سرنوس  در اثری به نام «کتاب پزشکی» توصیه کرد که یک حرز حاوی پوستی که کلمۀ جادویی آبراکادابرا روی آن نوشته شده ساخته شود و به گردن بیمار آویزان شود. او دستور خاصی دربارۀ نحوۀ نوشتن این کلمه نیز داشت. کلمه باید در یک مثلث رو به پایین نوشته می‌شد و هر بار با یک حرف کمتر. بنابراین نوشتۀ جادویی از 11 سطر تشکیل می‌شد، تا زمانی که هیچ کاراکتری در کلمه باقی نماند (مانند شکل پایین). و به همین ترتیب، طبق ادعای سرنوس تب نیز ناپدید می‌شد.

سرنوس تجویز کرده بود که کلمه به این شکل نوشته شود و در هر سطر یکی از حروف آن حذف شود

کلمه‌ای علیه ارواح شیطانی

بر اساس تحقیقات اخیر، نسخه‌هایی از «آبراکادابرا» در یک پاپیروس مصری که به زبان یونانی در قرن سوم پس از میلاد نوشته شده است وجود دارد که در آن، حروف صدادار در ابتدا و انتهای آبراکادابرا در سطرهای بعدی حذف شده‌اند. در یک متن مصری دیگر از قرن ششم میلادی نیز از همان روش اما در مورد کلمۀ جادویی متفاوتی استفاده شده است.

برای پیروان جادوی یونانی، نوشتن شکل‌های مختلف یک کلمه در یک مثلث رو به پایین، یک «خوشه انگور» یا «شکل قلب» را تشکیل می‌داد که راهی برای نوشتن یک طلسم شفاهی بود که نام یک روح شیطانی را تکرار می‌کرد و هر بار آن را کاهش می‌داد.

به همین ترتیب از آنجا که تصور می‌شد این ارواح شیطانی باعث بیماری می‌شوند، نسخه‌های مختلف «آبراکادابرا» هدفشان این بود که با طرد کردن این ارواح، تب و سایر بیماری‌ها را درمان کنند.

الیزه گراهام، مورخ زبان در دانشگاه استونی بروک، توضیح می‌دهد که آبراکادابرا یک کلمه «حفاظتی» بوده است، کلمه‌ای که می‌توانست از چیزهای بد جلوگیری کند. اما همانطور که گراهام اشاره می‌کند، منشأ این واژه بسیار مورد بحث بوده و دیدگاه قطعی و دقیقی دربارۀ آن وجود ندارد.

نسخه‌ای قرن سیزدهمی از کتاب سرنوس که درمان تب مالاریا را با ورد «آبراکادابرا» توضیح داده است

برخی فکر می‌کنند آبراکادابرا از عبارت عبری «ابراه کدابری» می‌آید و به معنای «من همان طور که صحبت می‌کنم می‌آفرینم» است، در حالی که برخی دیگر فکر می‌کنند از عبارت «آورا گاورا» آمده است، یک عبارت آرامی به معنای «من انسان را خلق خواهم کرد» (کلماتی که طبق کتاب مقدس خداوند در روز ششم خلقت بیان فرمود).

برخی دیگر نیز به شباهت جالب آن به کلمۀ «آوادا کِداورا» اشاره می‌کنند؛ یعنی عبارت مخصوص «نفرین کشتار» در کتاب‌های هری پاتر که نویسنده جی‌کی رولینگ گفته است به زبان آرامی به معنای «بگذارید این شیء نابود شود» است.

مورخ قرون وسطایی، دان اسکیمر، متخصص سحر و جادو و متصدی سابق نسخه‌های خطی در دانشگاه پرینستون، پیشنهاد می‌کند که آبراکادابرا می‌تواند از عبارت عبری «ها براچاه داباره» گرفته شده باشد که به معنای «نام مبارک» است و به عنوان کلمه‌ای جادویی در نظر گرفته می‌شده است.

او می‌گوید: «من فکر می‌کنم این توضیح قابل قبول است زیرا نام‌های الهی منابع مهم قدرت ماوراء طبیعی برای محافظت و شفا بوده‌اند، همانطور که در مناسک باستان، قرون وسطی و دوران مدرن می‌بینیم». اسکیمر می‌افزاید: برای مسیحیان اولیه، «نام‌هایی که از عبری گرفته شده بودند، از جایگاه بالایی برخوردار بودند، زیرا عبری زبان خدا و آفرینش در نظر گرفته می‌شد».

درمانی از طریق گفتار

به نظر می‌رسد که آبراکادابرا عملکرد خود را به عنوان یک درمان جادویی برای قرن‌ها حفظ کرده است. چنانکه یک نسخه خطی یهودی متعلق به قرن شانزدهم از ایتالیا، نسخۀ خاصی از طلسم آبراکادابرا را برای جلوگیری از تب تجویز کرده است.

همچنین نویسنده انگلیسی دانیل دفو اشاره کرده است که در قرن هفدهم در لندن برای جلوگیری از ابتلا به بیماری طاعون از این ورد استفاده می‌شد: «گویی طاعون نوعی تسخیرشدگی توسط روح شیطانی است که باید با نشانه‌های زودیاک و کاغذهایی که به هم گره خورده‌اند و کلمات یا شکل‌های خاصی روی آن‌ها نوشته شده است (به‌ویژه کلمه Abracadabra که به صورت مثلث یا هرم تشکیل شده است) درمان شود».

اما به نظر می‌رسد که این کلمه مفید بودن خود را به عنوان یک درمان به تدریج از دست داده است. در اوایل دهه 1800 در یک نمایشنامه که توسط ویلیام توماس مونکریف نوشته شده بود این کلمه به عنوان نمونه‌ای از کلماتی که جادوگران به زبان می‌آورند ظاهر شد.

یک طلسم آبراکادابرا مربوط به عصر ویکتوریا

تنها مرجع قابل توجه این کلمه در قرن 20 ممکن است در فرقۀ Thelema باشد که در اوایل دهه 1900 توسط آلیستر کراولی تأسیس شد. کراولی اغلب از کلمه «آبراهادابرا» استفاده می‌کرد و می‌گفت که این نام عصر جدید بشریت است. او ادعا می‌کرد که آن را از سیستم عددشناسی معروف به کابالا گرفته است.

در هر صورت، معنای «آبراکادابرا» روشن نیست و شاید همین ابهام و جنبۀ رازآلود بوده باشد که در نظر مردم قدرت جادویی ماندگاری به آن می‌بخشید. همانطور که گراهام می‌گوید: «کلمه جادویی چیزی است که تنها جادوگر از آن استفاده می‌کند، در حالی که دیگران نمی‌دانند معنای آن چیست. این همان چیزی است که به جادوگر در چشم دیگران قدرت می‌بخشد». بنابراین اگر این کلمه بی‌معنی به نظر می‌رسد، شاید نکته دقیقا همین باشد؛ به گفتۀ گراهام: «اگر این کلمه مرموز نبود، احتمالا کسی برایش قدرت جادویی در نظر نمی‌گرفت».